توانمندي موشكي در سياست دفاعي جمهوري اسلامي ايران در غرب آسيا (2018-2001)

محيط امنيتي پرتلاطم غرب آسيا داراي خصوصياتي است كه سبب مي‌شود موشك‌هاي بالستيك با كارايي و اثربخشي جمعي بتوانند به عنوان يك موازنه‌گر (Equalizer) كليدي در برابر مزيت‌هاي كمي و كيفي و برتري‌هاي نظامي ديگر كشورها در نظر گرفته شوند؛ به همين دليل جمهوري اسلامي ايران در پرتو تجارب جنگ با رژيم بعث عراق و با توجه به تحريم‌هاي بين‌المللي در زمينۀ خريد و تجهيز تسليحات مدرن نظامي به اتخاذ رويكرد خوداتكايي دفاعي در برابر تهديدات منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي - با تمركز بر تقويت توانمندي‌ بومي موشك‌ بالستيك روي آورده است. پرسش اصلي مقاله اين است كه موشك چه جايگاهي در سياست دفاعي ج.ا. ايران در منطقه غرب آسيا دارد؟ مبناي پاسخ به اين سؤال نظريه نوواقع‌گرايي است و در پاسخ اين فرضيه مطرح مي‌شود كه ج.ا.ايران به دليل ويژگي‌ها و امتيازات منحصربه‌فرد موشك‌ و موانع و محدوديت‌هاي ناشي از تحريم‌هاي بين‌المللي به منظور حفظ موازنۀ قدرت و جلوگيري از شكل‌گيري هژمون منطقه‌اي، به تقويت توانمندي بومي موشك‌هاي بالستيك (شامل كوتاه‌برد، ميان‌برد و دوربرد) پرداخته است. موشك بالستيك در نقش ستون فقرات سياست دفاعي ج.ا.ايران، مهم‌ترين ابزار اين كشور براي ايجاد موازنۀ قدرت منطقه‌اي است؛ اين پژوهش از نوع كيفي و بر اساس روش توصيفي– تحليلي و مصاحبۀ عميق با نوزده نفر از نخبگان بوده و همچنين شيوۀ گردآوري داده‌ها و اطلاعات به صورت كتابخانه‌اي است.