پديد آورندگان :
علوي‌زاده، الهام دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات - گروه معماري، تهران، ايران , اسلامي، غلامرضا دانشگاه تهران - دانشكده معماري، تهران، ايران , حبيب، فرح دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات - گروه معماري، تهران، ايران
كليدواژه :
تداوم حيات , بافت بازار سنتي , بناهاي ميان‌افزا , زبان الگو , زمينه‌گرايي
چكيده فارسي :
بازار سنتي ايراني، به عنوان نمونه اي اعلي از هنر و معماري اسلامي ايراني، ميراث غني فرهنگي به شمار مي آيد. اين پديدهي معماري درشت دانه، خود متكامل و متجانس با زمينه ي شهري پيرامون، مانند ساير بافت هاي شهري، از عواقب تحولات ناشي از زندگي مدرن در حوزه ي داخلي و پيراموني خود مصون نبوده است. از طرفي تغيير و تحول و ايجاد ساختارهاي جديد، جهت تداوم حيات و زندگي بافت هاي تاريخي، ضروري است. مفهوم زمينه گرايي و هدف آن در بافت تاريخي، بر اساس مفاهيم كيفي ايجاد كل زنده، منسجم و پويا، مبني بر لزوم شناخت و تأكيد بر استخراج زبان الگوي بافت، جهت انسجام ساختاري و عملكردي در توسعه هاي پيراموني است. اين پژوهش، در راستاي واكاوي ناهماهنگي بناهاي ميان افزا در بافت تاريخي شهر ايراني اسلامي و نقد زمينه گرايي موجود، ابتدا با روشي توصيفي- تحليلي، زبان الگوي بازار سنتي اردبيل را به عنوان نمونه موردي بررسي مي نمايد. سپس جهت پاسخ به چگونگي تأثير ميزان انسجام ميان افزاها به عنوان سنجه ي زمينه گرايي بر تداوم زبان الگو به عنوان مشخصه تداوم حيات بافت، از تحقيق پيمايشي (ميداني)، مشاهده و همچنين از پرسشنامه به عنوان ابزار جمع آوري اطلاعات و از نرم افزار SPSS به عنوان ابزار تحليل و ارزيابي داده ها استفاده مي شود. يافته ها در بخش اول نشان ميدهد؛ مراكز نيرومند كالبدي عملكردي واجد مقياس بندي كه الگوي حيات ساختار هاي مختلف را به وجود مي آورند، در نمونه ي بازار سنتي اردبيل در انطباق با سه مقياس كلان، ميانه و خرد، حاكي از حد اعلاي كيفيت حيات است و انسجام معنايي ناشي از جهان بيني وحدت گرا و پوياي اسلامي را در ساختار بازار سنتي متجلي مي سازد. يافته ها در بخش دوم حاكي از عدم انسجام كلي ميان افزاهاي معاصر در حريم درجه دو بازار سنتي اردبيل است. همچنين نشان ميدهد متغيرهاي انسجام ساختاري، انسجام بصري و انسجام فضايي بر متغير وابسته حيات كالبدي بازار سنتي، متغير انسجام فعاليتي و متغير انسجام ادراكي بناي جديد به عنوان متغير پيش بين بر حيات عملكردي بازار سنتي تأثير مستقيم و معني داري داشته و تغييرات آن را پيش بيني مي كنند. لذا پرداختن به مفاهيمي چون مقياس بندي فراگير و توزيع مقياسها، فراتر از الزام صرف به استفاده از اجر و ارتفاع محدود بنا و قاب پنجره ي چوبي نمايان در حريم بازار سنتي ضروري است تا بتوان مفاهيمي عميق از زبان الگوي بافت را تداوم بخشيد و توصيه هاي جديد براي ايجاد هويت طراحي در بافت هاي تاريخي، جهت تأكيد بر الگوگرايي» به جاي «فرم گرايي» براي طراحان داشت.
چكيده لاتين :
The traditional Iranian bazaar is considered as a great example of Iranian art and architecture with a rich cultural heritage. This phenomenon of outstanding architecture, self-sustaining and coherent with the surrounding urban landscape, like other urban texture, has not been immune from the consequences of the transformation of modern life in its internal and peripheral arena. On the other hand, the transformation and creation of new structures for the survival of life of historical textures is essential. The concept of contextualism and its purpose in the historical context, based on the qualitative concepts of the creation of a living, coherent and dynamic, is based on the need to recognize and emphasize the extraction of the texture pattern language for structural and functional cohesion in peripheral development. The aim of this study was to investigate the effect of the degree of coherence of new structures on the continuation of the traditional texture life of the traditional bazaar in order to analyze the heterogeneity of infill buildings in the historical context of the Iranian-Islamic city and criticize the existing context, first, with a descriptive-analytical method, on traditional Ardabil bazaar as a case study. Then, in order to answer the question of the extent of the infill coherence effect as a context-oriented parameter on the continuity of the pattern language as a characteristic of context survival, field survey, as well as the questionnaire as a tool for collecting information and SPSS software as an analysis tool, and data evaluation were used. By developing the hypothesis that there is a significant relationship between the amount of context-oriented contemporary infills and the survival of the traditional bazaar context, the research begins qualitatively and to test, the continuation of the traditional bazaar is dependent variable and the degree of contextualism between the infills is the independent variable. First, qualitative studies are conducted based on deductive reasoning and field studies, and then the results are quantified by presenting a questionnaire and examining the views of the resident business people who have at least two generations of bazaar presence, as well as those of contemporary merchants and experts.
The findings in the first section show that the powerful functional-physical centersare of scale that create the pattern of the life of different structures. In the case of the traditional Ardebil bazaar,it is in accordance with the three macro, middle and macro scales, indicate the highest quality of life and it brings forth the semantic coherence of the unified and dynamic Islamic worldview in the structure of the traditional bazaar. The findings in the second part indicate a general lack of coherence between contemporary infills in the 2 nd grade zone of the traditional Ardebil bazaar. Also,it shows that structural integrity, visual coherence and spatial integrity variables have a direct and significant effect on the dependent variable of the physical life of the traditional bazaar ,and the activity coherence variable and the cognitive integration of the new building as a predictor variable on the functional life of the traditional bazaart. Therefore, dealing with concepts such as scaling and scale distribution, necessity to go beyond the strictly limited use of the brick and the limited height of the building and the window frame in the traditional bazaar becomes vital to consider, so that deep concepts of the language of the texture pattern can be continued and the new recommendations for design identity in the historical context can be created for designers to emphasize "modeling" rather than "formalism".
