خودآزمايي پستان و نقش آموزش بر تغيير تصميم زنان بر اساس مدل مراحل تغيير

Breast self-examination and the role of education based on stages of change model in changing women's decision

مقدمه: سرطان پستان يك مشكل بزرگ بهداشتي در جهان است كه تشخيص زودرس آن نقش مهمي در كاهش مرگ‌و‌مير منتسب به اين بيماري دارد، مطالعه حاضر با هدف ارزيابي تأثير آموزش بر تغيير رفتار خودآزمايي پستان زنان شهر گناباد انجام شد. روش‌كار: اين مطالعۀ يك كارآزمايي در عرصه است كه در سال 1394 با مشاركت 140 نفر از زنان متأهل 49-20 ساله شهر گناباد انجام شد. افراد به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند و به گروه آزمون خودآزمايي پستان آموزش داده شد. رفتار خودآزمايي پستان با استفاده از مدل مراحل تغيير مورد بررسي قرار گرفت و پرسشنامه مربوط به مشخصات فردي و مراحل تغيير قبل، بلافاصله و سه ماه بعد از مداخله آموزشي تكميل گرديد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده ازنرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 20) و آزمون‌هاي آناليز واريانس با تكرار مشاهدات، تي دانشجويي، كاي اسكوئر و تحليل واريانس چند متغيره انجام شد. ميزان p كمتر از 05/0 معني‌دار در نظر گرفته شد. يافته‌ها: قبل از آموزش، اكثريت زنان دو گروه در مرحله پيش‌تفكر و تفكر قرار داشتند. آزمون كاي‌دو، تفاوت معني‌داري در مراحل تغيير قبل از مداخله نشان نداد (609/0=p). بلافاصله و سه ماه بعد از مداخله، اكثر زنان گروه آزمون به سمت مراحل عمل و نگهداري پيشرفت كردند، ولي در گروه شاهد اكثر زنان همچنان در مراحل پيش‌تفكر و تفكر قرار داشتند. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه حاكي است كه مداخله آموزشي مبتني بر مدل مراحل تغيير در ارتقاء رفتار خودآزمايي پستان مؤثر است. علاوه بر اين، آموزش بر اساس مدل مراحل تغيير بر حسب اينكه افراد در كدام يك از مراحل تغيير رفتار خودآزمايي پستان قرار دارند، موجب ارتقاء انجام رفتارهاي غربالگري مي‌شود.

Introduction: Breast cancer is considered as a serious health concern worldwide. The early diagnosis of this disease plays an important role in reducing its associated mortality rate. Regarding this, the present study was conducted with the aim of investigating the role of training in changing the breast self-examination behavior among the females living in Gonabad, Iran. Method: This field trial was conducted on 140 married women within the age range of 20-49 years in Gonabad in 2016. The study population was selected using simple random sampling technique, and then assigned into two groups of control and intervention. The intervention group was subjected to breast self-examination training. The breast self-examination behavior was investigated using the Stages of Change Model. The participants filled out a questionnaire, covering the demographic information and the stages of changes, before, immediately after, and three months after the educational intervention. The data were analyzed in SPSS (version 20) using statistical tests, such as repeated measures ANOVA, Student’s t-test, Chi-square test, and multivariate ANOVA. P-value less than 0.05 was considered statistically significant. Findings: According to the results, the majority of the women in both intervention and control groups were in pre-contemplation and contemplation stages prior to the intervention. The results of the Chi-square test revealed no significant difference in change stages before the intervention (P=0.609). However, immediately and three months after the training, most of the subjects in the intervention group moved to action and maintenance stages, while in the control group, the majority of the women were in pre-contemplation and contemplation stages. Conclusion: As the findings indicated, educational intervention based on the stages of change model was effective in the improvement of breast self-examination behaviors. Moreover, training based on this model could lead to the promotion of screening behaviors depending on the stage of changes at which the women are.