پديد آورندگان :
صادقي، سارا دانشگاه علم و صنعت ايران - دانشكده معماري و شهرسازي , اخلاصي، احمد دانشگاه علم و صنعت ايران - دانشكده معماري و شهرسازي , كامل‌نيا، حامد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده معماري و شهرسازي
كليدواژه :
خانه هاي تاريخي مشهد , زيبايي شناسي معماري , دوره ي قاجار , معماري ايراني
چكيده فارسي :
انسان از زماني كه به معماري مبادرت ورزيده، به نيازهاي روحي، باطني و حس زيبايي شناسي نيز توجه داشته است. امروزه در معماري، زيبايي‌شناسي به دليل عدم تبيين قاعده‌مند و كاربردي، صرفا به عوامل جزئي صوري محدوده شده است؛ در حالي كه اين مفهوم داراي تعريفي فراتر بوده و با ساختار، جزئيات بنا، مخاطب و محيط ارتباط تنگاتنگ دارد. معماري ايراني كه متبلور زيبايي‌شناسي در طول ساليان متمادي بوده؛ مي‌تواند منبعي غني جهت اقتباس اصول زيبايي‌شناسي در معماري باشد. مباني كمي و كيفي در معماري سنتي، كه مربوط به مقوله‌ي زيباشناختي و اصول بصري حاكم بر ساختار و تناسبات هستند؛ منجر به بروز زيباشناختي مي‌شود. اين پژوهش سعي دارد با پاسخ به پرسش چگونگي تحقق اصول زيبايي‌شناسي در معماري ايراني، راهكارهايي را جهت كاربست آن در معماري معاصر ارائه دهد. تحليل خانه‌هاي مشهد، به دليل داشتن پيشينه‌ي تاريخي آن شهر -كه منبعي غني از آثار معماري است- انجام پذيرفت. در اين پژوهش با استفاده از روش تحقيق كيفي يافته‌هاي موجود در مكاتب مختلف و ديدگاه‌هاي انديشمندان پيرامون زيبايي‌شناسي جمع‌آوري و با تكنيك تحليل محتوا، آناليز و تفسير شدند كه معيارهاي تحليل را شكل دادند. سپس با استفاده از مستندات، 10 تيپ از خانه‌هاي تاريخي مشهد كه تمامي آنها متعلق به دورهي قاجار بودند؛ با معيارهاي زيبايي‌شناسي تحليل گرديدند. در اين تحليل، باتوجه به تحولات معماري كه متاثر از تاريخ زمان خود (دورهي قاجار) بود؛ اصول فضايي و ساختاري خانه‌هاي دورهي اول و شروع دورهي دوم با معيارهاي زيبايي‌شناسي مطابقت داشتند؛ اما خانه‌هاي متعلق به دورهي دوم قاجار با عناصري چون سقف‌هاي شيب‌دار و... ، مفاهيمي از قبيل كاربرد كم‌تر تقارن و تناسب در پلان، نما و برون‌گرايي بيش‌تر، در آنها متجلي بود كه اقتباسي از معماري غرب بوده و با فرهنگ و اقليم منطقه چندان متناسب نبود.
چكيده لاتين :
Since man has been engaged in architecture, he has paid attention to the spiritual , inner needs and aesthetics sense too. Today, in architecture, aesthetics is limited to formal secondary factors due to lack of the systematic and applied explanation, while this concept has a more definition and is closely related to structure, details of construction, audience and environment. Iranian architecture that has manifested aesthetics over many years age, has been a rich source for adapting the principles of aesthetics in architecture. Quantitative and qualitative foundations in traditional architecture, which are related to the aesthetics and visual principles set on structure and proportions, lead to aesthetics appearance. Accordingly This research tries to answer the question: how are aesthetics principles engaged in Iranian architecture in order to utilizing them in contemporary architecture.
The analysis of the houses was carried out in Mashhad because of its historical background, which was a rich source of architectural works. In this research, current findings of different schools and philosophers viewpoints about aesthetics were collected next analyzed and Interpreted with content analysis method which they formed the criteria of analysis. Using the documentations, 10 types of Mashhad historical houses were analyzed with aesthetics factors, all of them were belonged to Qajar period. In this analysis, according to architectural changes affected from historical conditions (Qajar period), the spatial & structural principles of the houses belonged to the first period and the beginning of the second period were conformed with aesthetics criteria. While the houses belonged to second Qajar period, they included elements as sloping roofs, and issues like: having less application of the symmetry and proportionality in the plan & façade, and more extravagance, which is a conception of Western architecture and doesn’t fit to regional culture and climate.
