تأثير روش كاربرد و سطوح مختلف اسيدهوميك بر رشد رويشي و اجزاي عملكرد گياه كلزا (Brassica napus L.)

سابقه و هدف: استفاده از مواد آلي ازجمله اسيدهوميك، باعث عدم آلودگي محيط‌زيست و همچنين افزايش پايداري سيستم‌هاي زراعي از طريق كاهش مصرف كودهاي شيميايي مي‌شود. اسيدهوميك داراي فعاليت شبه‌هورموني است كه نه‌تنها رشد گياه و جذب عناصر غذايي را افزايش مي‌دهد بلكه مقاومت گياه به تنش‌ها را نيز بهبود مي‌بخشد. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي تأثير روش كاربرد و سطوح مختلف اسيدهوميك بر رشد رويشي و اجزاي عملكرد گياه كلزا (رقم هايولا 308) آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي با 10 تيمار در 4 تكرار به اجرا درآمد كه تيمارها شامل مصرف خاكي اسيدهوميك در سه سطح (1، 2 و 4 گرم بر كيلوگرم خاك)، محلول‌پاشي اسيدهوميك در سه سطح (1/0، 2/0 و 4/0 درصد) و همراه با آب آبياري در سه سطح (1000، 2000 و 4000 ميلي‌گرم در ليتر) و تيمار شاهد (بدون اسيدهوميك) بود. كاربرد خاكي به‌صورت پودر اسيدهوميك و در زمان كشت بر اساس وزن خاك گلدان‌ها و براي محلول‌پاشي و مصرف همراه با آب آبياري، هركدام از سطوح محلول‌پاشي و مصرف همراه با آب آبياري به سه قسمت مساوي تقسيم و در سه مرحله (استقرار گياه، به ساقه رفتن، شروع گلدهي) مورد استفاده قرار گرفتند. محلول‌پاشي در انتهاي روز و به‌منظور مؤثرتر بودن آن از چند قطره مويان جهت خيس‌خوردگي بيشتر برگ‌ها استفاده شد. صفات مورد ارزيابي در اين پژوهش شامل وزن‌تر و خشك ساقه و برگ، ارتفاع بوته، تعداد برگ و گل، زمان تا اولين گلدهي، طول غلاف، تعداد خورجين و تعداد دانه در خورجين ، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت بود. يافته‌ها: نتايج حاصل از تجزيه واريانس پارامترهاي رشد رويشي، وزن‌تر برگ و ساقه و وزن خشك برگ و ساقه و اجزاي عملكرد نشان داد تمام صفات به‌جز تعداد برگ در بوته در سطح يك درصد معني‌دار شدند. بيشترين ارتفاع بوته، وزن‌تر برگ و ساقه و وزن خشك برگ و ساقه مربوط به تيمار 2000 ميلي‌گرم در ليتر مصرف همراه با آب آبياري اسيدهوميك و كمترين مقدار آن مربوط به تيمار شاهد بود. بيشترين تعداد گل مربوط به تيمار 4000 ميلي‌گرم در ليتر مصرف همراه با آب آبياري و كمترين مدت ‌زمان تا اولين گلدهي نيز مربوط به تيمار 4000 ميلي‌گرم در ليتر مصرف همراه با آب آبياري اسيدهوميك بود. همچنين بيشترين وزن‌تر برگ و ساقه و وزن خشك برگ و ساقه و اجزاي عملكرد مربوط به تيمار2000 ميلي‌گرم در ليتر مصرف همراه با آب آبياري بود. تيمار 2000 ميلي‌گرم در ليتر اسيدهوميك همراه با آب آبياري، به دليل بالا بودن وزن خشك برگ و ساقه، تعداد دانه در خورجين، تعداد خورجين در بوته و وزن هزار دانه بيشترين عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت را به خود اختصاص داد.نتيجه‌گيري: استفاده از اسيدهوميك مي‌تواند نقش مثبتي در افزايش پارامترهاي رشد رويشي كلزا ايفا كند و مي‌توان آن را به‌عنوان ماده‌اي با منشاء طبيعي در جهت افزايش توليد محصولات زراعي مورداستفاده قرار داد. نتايج حاصل از يافته‌ها نشان داد كه هر سه روش استفاده از اسيدهوميك موجب افزايش پارامترهاي رشد رويشي و اجزاي عملكرد كلزا نسبت به شاهد شدند اما درمجموع تيمار 2000 ميلي‌گرم در ليتر مصرف همراه با آب آبياري اسيدهوميك از دو روش مصرف خاكي و محلول‌پاشي اسيدهوميك مؤثرتر بود.