بهبود تحمل به سرماي نشاهاي گوجه‌فرنگي با پيش تيمار تنش خشكي

Chilling tolerance improving of tomato seedling by drought stress pretreatment

دماي پايين منجر به آسيب­هاي فيزيولوژيكي به ياخته­ در گياهان حساس به سرمازدگي و از بين رفتن محصول در گياهان مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري مانند گوجه‌فرنگي مي­شود. در اين تحقيق امكان افزايش تحمل تنش سرمايي در نشاهاي گوجه‌فرنگي به‌وسيلۀ اعمال خشكي با 10 و 20 درصد پلي‌اتيلن گليكول (PEG) ارزيابي شد. آزمايش در دانشكدۀ كشاورزي دانشگاه بوعلي‌سينا همدان به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي در چهار تكرار و در سال 1394 انجام شد. پس از اعمال تيمار تنش خشكي، نشاها به مدت شش ساعت در شش روز متوالي در دماي 3 درجۀ سلسيوس قرار گرفتند. نتايج نشان داد، پيش تيمار خشكي سبب حفظ رشد نشاهاي گوجه‌فرنگي در شرايط تنش سرمايي و حفظ محتواي آب نسبي، محتواي سبزينه (كلروفيل) و فنل و همچنين سبزينۀ فلورسانس (Fv/Fm) آن‌ها در پايان دورۀ تنش شد. نتايج اثر متقابل نشان داد، بالاترين ميزان وزن تر ريشه (2/25 گرم) و شاخساره (4/4 گرم)، محتواي آب نسبي (88/31 درصد)، Fv/Fm (0/834) و سبزينۀ كل (1/62 ميلي­ گرم بر گرم وزن تر) در كاربرد 0 درصد PEG و بدون تنش سرما به دست آمد. همچنين بالاترين محتواي مالون دي آلدهيد (1/46 ميكروگرم بر گرم وزن تر) و فنل (10/86 ميلي­ گرم بر گرم وزن تر) در كاربرد 20 درصد PEG و بدون تنش سرمايي مشاهده شد. به‌طوركلي نتايج اين آزمايش نشان داد، پيش تيمار خشكي مي­تواند به‌طور مؤثري براي حفاظت نشاهاي گوجه‌فرنگي از آسيب ايجادشده به‌وسيلۀ تنش دماي پايين در مراحل اوليۀ رشد استفاده شود.

Low temperatures lead to numerous physiological disturbances in the cells of chilling-sensitive plants, resulted in chilling injuries and death of tropical and subtropical plants such as tomatoes. In this study, the possibility of cold stress tolerance enhancement of tomato seedlings by imposing drought stress with 10 or 20 percent of polyethylene glycol (PEG) for 10 days was investigated in the greenhouse of agricultural faculty of Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran. The layout was factorial experiment in CRD design with four replications. After drought pretreatment, the seedlings were subjected to chilling 6 h/day at 3°C for 6 days. Drought pretreatment improved growth rate of tomato seedlings subjected to chilling stress as well as RWC, phenol, chlorophyll content and chlorophyll fluorescence ratio (Fv/Fm) when compared with the controls un-chilled seedlings. Interaction effects showed that highest value of root (2.25 g) and shoot fresh (4.4 g) weight, RWC (88.31 %), Fv/Fm(0.834) and total chlorophyll (1.62 mg/g F.W) were obtained in 0 % PEG under the chilling control. In contrast, the highest amounts of MDA (1.46 μm/g F.W) and phenol (10.86 mg/g F.W) content were obtained from 20% PEG and non-chilling stress. In general, results indicated that drought pretreatment could be used effectively to protect tomato seedlings from damaging effects of low temperatures stress at the early stages of growth.