پديد آورندگان :
قنبري، مجيد دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت، تهران , مدرس ثانوي، علي محمد دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت، تهران , مختصي بيدگلي، علي دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت، تهران
كليدواژه :
آلفا و بتا آميلاز , استراتيفيكاسيون , توده بومي , ضد عفوني بذر , ويژگي هاي مورفولوژيك
چكيده فارسي :
چكيده مبسوط
مقدمه
گياه پنيرباد از خانواده سيب زميني، گياهي است علفي كه در مناطقي از جمله پاكستان، افغانستان، هند و ايران رشد مي كند. گياه پنيرباد با دارا بودن خواص دارويي، نقش مهمي در طب سنتي ايران دارد و داراي خواص تقويت كنندگي، ترميم كبد، ضدالتهاب و غيره مي باشد. فقدان خواب يكي از ويژگي هاي مطلوب زراعي بذر بوده كه براي رسيدن به بالاترين ميزان جوانه زني، سبز شدن و استقرار گياه ضروري به نظر مي رسد. ظرفيت جوانه زني بذرهاي گياهان دارويي به طور معمول پايين بوده كه به دليل وجود خواب در بذرهاي اين گياهان است. به اين منظور در اين تحقيق تاثير ضد عفوني كردن بذر و پيش تيمار سرمادهي مرطوب بر خصوصيات جوانه زني و فعاليت هاي آنزيمي بذر پنيرباد در شرايط آزمايشگاهي مورد بررسي قرار گرفت.
مواد و روش ها
به منظور بررسي تاثير ضدعفوني كردن بذر و سرمادهي مرطوب بر ويژگي هاي جوانه زني و فعاليت آنزيمي توده هاي مختلف پنيرباد، آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملا تصادفي با سه تكرار طي سال هاي 95-1394 در گروه زراعت دانشگاه تربيت مدرس انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل ضد عفوني كردن بذر داراي دو سطح (بدون ضدعفوني كردن و استفاده از هيپوكلريت سديم به مدت 30 دقيقه) ، پيش سرمادهي مرطوب داراي دو سطح (بدون پيش سرمادهي و پيش سرمادهي مرطوب به مدت يك هفته) و چهار توده گياه پنيرباد (توده هاي فنوج، خاش، سراوان و سرباز) بود). به منظور پيش سرمادهي مرطوب جهت فعال نمودن آنزيم هاي جوانه زني، بذرها درون ظرف پوشش دار، روي فويل آلومينيومي منفذدار، به صورت عدم تماس مستقيم در مجاورت آب مقطر در دماي چهار درجه سليسيوس قرار گفتند. به منظور كشت، به تعداد 25 عدد بذر درون هر پتري سترون داراي كاغذ صافي واتمن نمره 42 قرار گرفتند. به هر پتري ، پنج ميلي ليتر آب مقطر اضافه شد. پس از اعمال تيمارها، ظروف توسط پارافيلم پوشيده شد و پتري ها در ژرميناتور در دماي 25 درجه سليسيوس و در روشنايي كامل به مدت 14 روز قرار داده شدند.
يافته ها
نتايج آزمايش نشان داد كه در توده هاي فنوج، خاش و سراوان بيشترين مقادير درصد جوانه زني نهايي، سرعت جوانه زني، متوسط جوانه زني روزانه و بنيه بذر در 30 دقيقه ضدعفوني و يك هفته پيش سرمادهي مرطوب حاصل شد. در صورتي كه توده سرباز نسبت به پيش سرمادهي مرطوب و ضد عفوني بذر روند معكوس در پيش گرفته و بيشترين مقادير اين صفات در تيمار عدم كاربرد ضدعفوني بذر و پيش سرمادهي مرطوب حاصل شد. از نظر فعاليت آنزيم هاي جوانه زني، بيشترين مقادير آلفا و بتا آميلاز در توده فنوج، 30 دقيقه ضدعفوني با هيپوكلريت سديم و يك هفته پيش سرمادهي مرطوب ديده شد.
نتيجه گيري
با توجه به نتايج به دست آمده، توده هاي فنوج، خاش و سراوان از گياه دارويي پنيرباد نسبت به ضدعفوني كردن با هيپوكلريت سديم به مدت 30 دقيقه و پيش سرمادهي مرطوب به مدت يك هفته واكنش مثبت نشان داده و اين تيمارها موجب افزايش خصوصيات و فعاليت آنزيم هاي جوانه زني شده است. توده سرباز واكنش خوبي نسبت به تيمارهاي اعمال شده نداشته و از نظر خصوصيات و فعاليت آنزيم هاي جوانه زني روند نزولي به خود گرفته است كه دليل اين رفتار در توده سرباز را مي توان به باراندگي سالانه كمتر و همچنين دماي بالاتر در مناطق تحت رويش اين توده نسبت داد كه موجب سخت شدن پوسته بذر و افزايش عومل بازدارنده جوانه زني توده سرباز و ايجاد خواب در بذر جهت سپري كردن دوره گرم و خشك مي گردد. به طور كلي، مي توان استفاده از هيپوكلريت سديم و پيش سرمادهي مرطوب را راهي براي شكست خواب غالب توده هاي گياه پنير باد توصيه نمود.
جنبه هاي نوآوري: 1- ارزيابي تاثير موسيلاژ درون كپسول بر بازدارندگي جوانه زني بذر پنيرباد.
2- ارزيابي روند فعال سازي آنزيم هاي جوانه زني جهت شكست خواب بذر پنيرباد.
3- بررسي پاسخ توده هاي مختلف پنيرباد به روش هاي شكست خواب اعمال شده.
چكيده لاتين :
Extended abstract
Introduction: Indian Cheese Maker, an herbage plant, belongs to potatoes family and grows in areas
such as Pakistan, Afghanistan, India and Iran. Given its medicinal properties, Indian Cheese Maker plays an
important role in traditional Iranian medicine. Lack of dormancy is one of the most desirable agronomic
characteristics of its seeds, which is necessary to achieve the highest amount of germination, emergence and
plant establishment. Seed germination capacity of medicinal herbs is typically low, which is due to the
presence of seed dormancy in these plants.
Material and Methods: This study was conducted to evaluate the effect of disinfection and pre-chilling
on germination and enzymatic properties of different Indian cheese maker landraces. The experiment was
conducted as a factorial based on a completely randomized design with three replications during 2015-16 at
the Laboratory of the Department of Agronomy, Tarbiat Modares University. Two treatments consisting of
seeds disinfected at two levels (no application and 30 min with hypochlorite solution 5%), two pre-chilling
treatments (no application and 1 week pre-chilling) and four Indian cheese maker landraces (Fanuj, Khash,
Saravan and Sarbaz) were the experimental factors. For the purpose of suitable pre-chilling to activate the
germination enzymes, the seeds were placed in a coated container, on an aluminum foil with holes in it,
without direct contact and close to distilled water at 4 °C. 25 seeds were placed in each sterile petri dish with
Watten filter paper 42. Five ml of distilled water was added to each petri. After applying the treatments, the
petri dishes were covered with parafilm and were placed in a germinator at 25 °C in the light for 14 days.
Results: The results showed that in the Fanuj, Khash and Saravan landraces, the highest values of final
germination percentage, germination rate, mean daily germination and mean time germination were obtained
during disinfection of 30 minutes and pre-chilling of one week. However, the Sarbaz landrace showed a
reverse trend and indicated the highest values of these traits in non-application of seed disinfection and prechilling.
In terms of the activity of germination enzymes, the highest values of α and β amylase (0.74 and
0.59 μmol/ml/min) were obtained in the Fanuj landrace with 30-minute disinfection with sodium
hypochlorite and one-week pre-chilling.
Conclusion: According to the results, the Fenuj, Khash and Saravan landraces of Indian Cheese Maker
showed positive reaction to disinfection with sodium hypochlorite for 30 minutes and pre-cooling for one
week. The same treatments increased the properties and activity of germination enzymes. The Sarbaz
landrace did not react positively to the treatments applied and reacted negatively in terms of the properties
and activity of germination enzymes. The reason for this behavior in the Sarbaz landrace could be attributed
to lower annual rainfall, as well as higher temperature, which causes the hardening of the seed’s cover and
the increase in the values of germination inhibiting factors, creating seed dormancy, which allows it to
survive hot and dry periods. Generally speaking, the use of sodium hypochlorite and pre-chilling can be
recommended to break seed dormancy of most Indian Cheese Maker landraces.
