تحليل وضعيت توسعه پايدار در مناطق شهري كلانشهرها (نمونه موردي: كلان شهر اصفهان)

(Analyzing sustainable development in urban zones of Mega-cities (A case study of Isfahan

شهر اصفهان ازجمله شهرهايي است كه در ناحيه خشك ايران قرار دارد و به ­دليل محدوديت‌هاي فراوان، مشكلاتي در زمينه شبكه حمل و نقل شهري، محيط زيست شهري، فضاهاي فرهنگي دارد كه با رشد جمعيت ابعاد گسترده­تري يافته و زمينه نابرابري و رقابت‌هاي ناسالم را جهت دسترسي به امكانات و تسهيلات شهري در سطح شهر ايجاد مي ­كند. هدف اين تحقيق تحليل و ارزيابي توسعه پايدار كلان­شهر اصفهان از طريق بررسي 66 شاخص توسعه مي­ باشد. شاخص ­هاي مورد بررسي شامل پنج گروه كلي شاخص ­هاي اجتماعي- اقتصادي، فرهنگي- آموزشي، كالبدي- زيست محيطي، زيربنايي- مسكوني و شاخص ­هاي دسترسي مي­ باشد. روش تحقيق توصيفي– تحليلي و نتايج حاصل از پژوهش كاربردي- توسعه ­اي است. از روش­ها و تكنيك­ هاي تصميم­ گيري چند معياره تاپسيس، ضريب آنتروپي، تحليل خوشه ­اي سلسله مراتبي و ضريب پراكندگي جهت تحليل داده ­هاي پژوهش استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه منطقه شش و پنج شهر اصفهان از نظر شاخص نهايي توسعه با امتياز توسعه 0/743 و 0/741 برخوردار­ترين مناطق شهر بوده و اختلاف نسبتاً محسوسي با ديگر نواحي شهر دارند. منطقه ده شهر اصفهان نيز با امتياز 0/087 كم­ توسعه‌يافته‌ترين و محروم‌ترين منطقه شهر مي‌باشد. نتيجه حاصل از تحليل خوشه ­اي سلسله مراتبي نيز حاكي از آن است كه مناطق شش و پنج شهر اصفهان در سطح اول، مناطق يك و سه شهر در سطح دوم و ده منطقه باقيمانده شهر در سطح سوم توسعه قرار دارند و عنوان مناطق محروم شهر را دارند. ضريب پراكندگي شاخص توسعه در سطح مناطق چهارده‌گانه شهر اصفهان برابر با 0/658 محاسبه شد.

City of Isfahan has located in dry area of Iran and has some problems in urban transportation, environment and cultural spaces due to because of existing limitations; which by the growth of population it multiples inequity and unhealthy competition for urban service accessibility. This study aims to analysis and evaluate sustainable development through the study of 66 indices in Isfahan. The given parameters included five groups of social, economic, cultural - educational, physical - environmental, infrastructure– residential. The methodology of the research is based on descriptive and analytical approaches and the results are applied and developmental. To analysis the data quantitative methods are used different techniques of planning such ads multi-criteria decision making method (TOPSIS), Entropy coefficients, Hierarchical cluster analysis and the dispersion coefficient. The results of this study indicate that the urban zones of 5 and 6 in Isfahan, are most developed areas with the final score of 0.743 and 0.741 and they are different in comparison with other urban zones. Also, zone 10 with a score of 0.087 is less developed and most deprived district. Hierarchical cluster analysis shows, urban zones of five and six in Isfahan are the highest developed areas of the city and the zones of one and three placed in second place regarding to their level of development.The Dispersion coefficient of development index calculated 0.658 for all 14 zones of Isfahan.