بررسي اثرات اجراي طرح ‌هادي بر تاب‌آوري كالبدي سكونتگاه‌هاي روستايي (مطالعه موردي: شهرستان مريوان)

The Explanation of the Effects of the Implementation of Guiding Plan on the Physical Resilience of Rural Settlements of Marivan

طرح‌هادي محلي‌ترين طرح توسعه در ايران است و تاب‌آوري از مباحث مهم در مديريت مخاطرات در سطح روستا مي‌باشد .با توجه به اينكه در اجراي طرح‌هادي اغلب اثر گذاري كالبدي مد نظر است پژوهش حاضر با هدف بررسي و تحليل ميزان اثرگذاري اجراي طرح‌هاي هادي روستايي در تغيير سطح تاب‌آوري كالبدي روستاهاي شهرستان مريوان انجام گرفته است. پژوهش به‌لحاظ هدف، كاربردي و از حيث روش، توصيفي- تحليلي است. گردآوري اطلاعات با استفاده از دو روش اسنادي در بخش نظري و مصاحبه و پرسشنامه در بخش ميداني بوده است. جامعه آماري اين پژوهش روستاييان سرپرست خانوار ساكن در شهرستان مريوان هستند كه طرح‌هادي در روستاهاي آن‌ها اجرا گرديده و با توجه به تعداد جمعيت روستاهاي آن‌ها 260 نفر از سه بخش شهرستان به‌عنوان حجم نمونه انتخاب و پرسشنامه‌ها به‌صورت تصادفي ساده در ميان روستاييان سرپرست خانوار توزيع گرديد. تجزيه و تحليل دادههاي حاصل از پرسشنامه‌ها با استفاده از شاخص‌هاي آمار توصيفي‌ و آزمونهاي آماري شامل خي دو و رتبه‌اي فريدمن حاكي از اين واقعيت است كه اجراي طرح ‌هادي در روستاهاي منطقه مورد مطالعه، موجب ارتقاي سطح شاخص‌هاي تاب‌آوري كالبدي روستايي گرديده است. همچنين از ميان شاخص‌هاي مورد سنجش در تاب‌آوري كالبدي، شاخص اصلاح فضا و كيفيت معابر روستايي و اصلاح وضعيت مسكن، داراي بيشترين اثر بهبود و ارتقاي وضعيت بوده و شاخص‌هاي نهادي- اداري و وجود سرپناه در زمان بحران كمترين اثرپذيري را داشته‌اند. بر‌اساس نتايج آزمون فريدمن، اثرپذيري شاخص‌ها به ترتيب عبارت از كيفيت فضا و معابر، كيفيت دسترسي به خدمات، كيفيت مسكن و ساخت و سازها، كيفيت كاربري اراضي، كيفيت محيطي، سرپناه و اداري- نهادي بوده است. براي ارتقاي تاب‌آوري كالبدي روستاها لازم است بر ارتقاي شاخص‌هايي كه اثرپذيري كمتري داشته‌اند در اجراي طرح‌هادي تأكيد بيشتري شود.

Resilience in the field of rural development has economic, social, environmental and physical aspects. In the meantime, in the rural system, the rural area as context for socio-economic activities and areas that vulnerability and invulnerability of rural system largely depend on it,. resilience with regard to its impact on performance of other aspects of villages which determines the strength of rural system resilience, has a very great importance. Kurdistan as one of the provinces that has a lot of villages, a lot of rural master plan has been implemented in this villages to promote rural physical conditions. Marivan, as one of the counties of Kurdistan province has been chosen as case of study. In order to improve rural physical situation, rural master plan have been implemented and ended in 50 villages. The main issue that is being addressed in this study is the study of effects of implement rural master plan on the physical resilience level of villages in the Marivan County. Resilience refers to the recovery of initial conditions after natural and human hazards. Resilience emphasizes on positive aspects, and today governments and communities are struggling to improve living conditions by promoting resilience to crises in at risk areas. In the meantime, the implementation of conductors' plans in rural areas by organizing physical status will be a step towards achieving physical resilience in rural areas. The physical situation of rural settlements is admitted as an area for their economic and social practices, so to promote the performance improvement, resilience of the physical condition of villages are necessary. In the meantime, conducting projects in rural areas by organizing physical condition will be a step towards achieving physical resilience in rural areas.