بررسي شاخصه‌هاي مؤثر در طراحي مدارس اجتماعي روستايي با استفاده از روش‌هاي مشاركتي (مطالعه موردي: روستاي زيركن مشهد)

Investigating the Effective Indicators in Designing Community Rural Schools Using Collaborative Approaches (Case study: Zirkan village of Mashhad)

استفاده از روش‌هاي مشاركتي در طراحي مدارس در قرن حاضر مورد توجه قرارگرفته اما با وجود مطالعات مختلف در زمينه طراحي با استفاده از مشاركت كاربر، در مدارس و محيط‌هاي يادگيري كمتر از تجربه و دخالت مستقيم كاربران در طراحي استفاده گرديده و در اكثر نمونه‌ها به استفاده از سطوح اوليه و پايين مشاركت بسنده شده است. مشاركت طبقات پايين اجتماعي در حوزه معماري يكي از ويژگي‌هاي عمومي رويكردهاي مشاركتي بوده است. بنابراين پژوهش حاضر در يك مدرسه روستايي با هدف ارتقاي كيفي مدارس روستايي و تجربه سطوح بالاتري از مشاركت به‌دنبال ارائه راهكاري عملياتي براي مشاركت كاربران و توجه به نيازها و خواست‌هاي آن‌ها در طراحي مدرسه روسـتايي در يك منطقه مشخص از ايران بوده است. منطقه انتخابي روستاي زيركن در شهرستان مشهد مي‌باشد. پژوهش از نوع كيفي و كابردي بوده و از روش تحقيق تحليل محتوا استفاده شده است. داده‌هاي مورد نياز از طريق برگزاري گروه‌هاي بحث و با استفاده از روش‌هاي مشاركتي به دست آمده است. در بخش سنجش و تحليل آزمون، از تحليل همبستگي و آزمون آلفاي كرونباخ استفاده شده است، تحليل نتايج نشان مي‌دهد كه كاربران در مورد غير رسمي بودن فضاي راهرو مدرسه و داشتن زمين‌هاي بازي مختلف با بالاترين امتياز (96% ) داراي كمترين اختلاف نظر هستند و بتن با كمترين امتياز( 44%) آخرين انتخاب آنان براي مصالح مدرسه شان است. نتايج نشان مي‌دهد استفاده از مشاركت مي‌تواند مزيت‌هاي مثبتي به‌همراه داشته باشد. روش‌هاي مشاركتي به كار رفته در اين پژوهش، در جذب و مشاركت طيف‌هاي مختلفي از جامعه مدرسه كارا و موفق بوده و توانسته ديدگاه‌هاي متنوعي را مورد بررسي قرار دهد. اما الزاماً نتايج، دقت كافي را نخواهد داشت و لازم است براي رسيدن به نتايج دقيق‌تر و گسترده‌تر، متغيرهاي بيشتري تحليل شوند و از طيف وسيع‌تري از روش‌هاي مشاركتي و مكمل استفاده گردد.

The use of collaborative approach in school design has been considered extensively in the present century. Despite various studies in design using user participation, experience and direct involvement of users in design have been used less in the field of learning environments. Furthermore, in most of the cases, collaborative approach is restricted to the use of primary and lower levels of participation. The participation of low social classes in the field of architecture has been a common feature of collaborative approaches. Therefore, this research aimed at improving the quality of rural schools, and introducing higher levels of participation. It also seek to provide a practical strategy for users’ participation and pay attention to their needs and desires in designing a rural school in a specific region of Iran. Selected area is Zirkan village near to Mashhad (a capital state). The research methodology is a mixed of qualitative and implementing content theoretical analysis. In this regard, firstly, theoretical studies about the participation of users has been expressed. Then, the necessity for participation in the schools’ design, and various models of user participation have been presented. By analyzing the status of the school in this study and the wishes of the residents using the focus group method, design patterns have been investigated. The results have been obtained through analyzing data collected from the participatory groups (that benefit from participation tools such as visual questionnaire _similar to the ROLE test_ expressing their dream, imagination and Dialogue),. Content Analysis of the views of the groups in defining and describing their desired school can introduce the school design pattern in a rural environment.