شناسايي الياف كاغذهاي تاريخي جهت امكا نسنجي تاريخ گذاري نمونه هاي مجهول

Identifying Historical Paper Fibers to Dating Feasibility of Unknown Samples

كاغذهاي تاريخي علاوه بر ارزش زيبايي‌شناسي و موزه‌اي، داراي ارزش فرهنگي و علمي فراواني مي‌باشند كه نشان‌دهنده پيشرفت فن‌آوري‌هاي موجود يك جامعه در ادوار مختلف هستند. با مطالعه ساختار مصنوعات آثار كاغذي مي‌توان به تحولات جوامع بشري در زمينه‌هاي اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي پي برد. در ميان برخي از آثار كاغذي، نسخ خطي وجود دارند كه تاريخ كتابت آن‌ها مشخص نيست. در پاره‌اي از مواقع اين آثار داراي ارزش خاص و محتوايي ويژه‌اي هستند اما به دليل عدم شناخت تاريخ كتابت آن‌ها، از ارزش استنادي آن‌ها كاسته مي‌شود. بنابراين شناخت اصالت اين‌گونه نسخ نيازمند تحليل‌هاي فني و ساختاري جهت تاريخ‌گذاري آن‌ها است. روش‌هاي تجزيه كمي و كيفي و شناسايي مواد آلي كه كاغذ هم جزء آن‌ها محسوب مي‌شود مي‌توانند به شناخت ساختار آن‌ها و در نتيجه تعيين زمان احتمالي تهيه كاغذ و يا زمان استفاده از آن به‌عنوان يك اثر فرهنگي منتهي شوند. امروزه با توجه به پيشرفت علم و فناوري، از روش‌هاي علمي و دقيقي مانند ساليابي راديوكربن براي تاريخ‌گذاري مواد آلي همچون آثار كاغذي استفاده مي‌شود. متأسفانه امروزه امكان استفاده از اين روش در كشور ما به دليل پرهزينه بودن و عدم دسترسي گسترده، براي بسياري از كارشناسان وجود ندارد. در اين كار پژوهشي سعي شده است با بررسي و شناسايي الياف مورد استفاده در تهيه كاغذهاي تاريخي، علاوه بر شناخت مواد پركاربرد در يك دوره زماني مشخص، امكان ساليابي غيرمستقيم مواد كاغذي بر اساس اين روش نيز مورد مطالعه قرار گيرد. جهت نيل به اين هدف از سه روش شناسايي با استفاده از معرف‌هاي رنگي، مشاهدات ميكروسكوپي و آناليز طيف‌سنجي مادون‌قرمز تبديل فوريه (FT-IR) استفاده شده است. با بررسي نتايج به‌دست‌آمده مشخص شد الياف كتان به همراه كنف بالاترين ميزان كاربرد را در نمونه‌هاي مورد مطالعه با تاريخ كتابت مشخص داشتند كه با مقايسه اين نتايج با نتايج بررسي نمونه‌هاي بي تاريخ، هم‌خواني خوبي مشاهده شد.

Historical papers with all museum and aesthetic value have considerable cultural and scientific importance which represents how societies were during history improved. Studying historical papers is a way to discover the changes of human’s life in different cases such as economics, culture and politics. Between existing manuscripts prescriptions there are some, which are left unseen unfortunately due to lack of recognition of their writing date. So to understand their originality, we require technical and structural analyses. Quantitative and qualitative methods of analysis and identification of organic paper are able to recognize their structure and thus the probable time of the paper making process or use it as a cultural work. Today, using scientifically exact methods like radiocarbon dating of organic material such as dating paper results well. Unfortunately, it is impossible to use this method in our country because of high cost and lack of access for most of experts. In this research we seek to know the most used materials in a specific era and to make possible the indirect dating by studying and recognizing fibers and sizing in historical papers. We have used microscopic observations, color reagents and Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FT-IR) methods. Results showed that linen, and hemp fibers have a high level of application in studied dated manuscripts and there is conformity in these results with results of studied undated ones.