سنجش ميزان سرزندگي در چهارراه ولي‌عصر شهر تهران بر مبناي تحليل الگوهاي فعاليتي موجود در آن

Urban Vitality Evaluation in Vali Asr Crossroad on the Basis of Activity Patterns

بيان مسئله :امروزه با فراگير‌شدن سبك زندگي مدرن، توجه به جنبه‌هاي جامعه‌شناسي محيطي در شهرها بيش از هر زمان ديگري موردتوجه برنامه‌ريزان و طراحان شهري قرار گرفته است. اين امر سبب شده كه شهرها و فضاهاي شهري موجود در آنها فراتر از كالبد موجود در آنها و سازه‌هاي نسبتاً عظيمي كه در آنها احداث شده است، موردتوجه قرار گيرند. در فضاهاي شهري، به عامل سرزندگي نسبت به ديگر عوامل جامعه‌شناختي توجه ويژه شده است. اين امر به سبب انتظارات و توقعاتي است كه بلافاصله بعد از مطرح‌شدن نام فضاي شهري در اذهان شهروندان شكل مي‌گيرد. در واقع، يكي از برجسته‌ترين توقعاتي كه افراد از فضاهاي شهري دارند، پويايي و نشاط آن فضاهاست كه در قالب مفهوم سرزندگي شهري معنا مي‌شود. هدف :به ‌نظر مي‌رسد عاملي كه نقش حياتي در ايجاد اين سرزندگي ايفا مي‌كند، وجود فعاليت‌هايي است كه در متن فضاهاي شهري وجود دارد. تحقيق حاضر، با هدف بررسي تأثير و نقش الگوهاي فعاليتي موجود بر ميزان سرزندگي فضاهاي شهري شكل گرفته است. چهارراه ولي‌عصر تهران بر اساس مطالعات صورت‌گرفته به ‌عنوان نقطه‌اي كليدي در قلب شهر تهران و در ساختار شهر تهران شناسايي شده و به ‌عنوان يك فضاي (سطحي) كاملاً شهري سرشار از الگوهاي فعاليتي متفاوت است، اما تحقيقات پيشين نشان مي‌دهد كه سرزندگي در اين فضا در سطح مطلوبي قرار ندارد. به همين دليل بررسي ميزان سرزندگي مبتني بر الگوهاي فعاليتي موجود در اين فضاي مهم شهري مورد پرسش قرار گرفت. روش تحقيق :روش تحقيق توصيفي-تحليلي است كه در بخش تحليل، پس از تدوين پرسش‌نامه بر اساس مدل مفهومي تحقيق و توزيع آن، روش رگرسيون با استفاده از نرم‌افزار SPSS19 براي بررسي رابطة ميان متغيرهاي عملكردي و تأثير آن بر ميزان تعاملات اجتماعي به ‌كار گرفته شد. نتايج :نتايج نشان دادند كه متغير ابعاد عملكردي در جهات چهارگانة چهارراه به ‌عنوان متغيري حياتي در تعيين ميزان تعاملات اجتماعي و در نتيجه ايجاد سرزندگي در چهارراه ولي‌عصر ايفاي نقش مي‌كند. اين در حاليست كه به نظر مي‌رسد غفلت از برنامه‌ريزي خردمقياس مبتني بر دو عامل ايستايي/پويايي در هر دو جبهة شمالي و جنوبي و تنوع در الگوي فعاليتي به خصوص در جبهة جنوبي چهارراه ولي‌عصر به‌ عنوان عوامل تضعيف‌كنندة تعاملات اجتماعي و سرزندگي شهري عمل مي‌كنند.

Nowadays, the sociology of urban space has been the focus of researchers in urban planning and design fields. This has caused the cities and urban spaces within these cities to be considered more than the bodies in them and the relatively large structures in which they were built. In comparison with other sociological factors, vitality in urban spaces is a factor that has been given special attention. This kind of expectations would arise immediately after the introduction of the urban space in the minds of citizens. In fact, one of the most promising expectations of people from urban spaces is the dynamism and liveliness of that space, which is understood as the concept of urban vitality. It seems that the factor that plays a vital role in creating this vitality is the existence of activities in the context of urban spaces. The research tries to investigate the effect of existing activity patterns on the vitality of urban spaces. The Vali Asr Crossroad in Tehran have been identified as a key point in the heart of Tehran and in the structure of Tehran, and It is a totally urban space full of activity patterns, but studies show that vitality in this space is not at the optimal level. For this reason, the study of vitality based on activity patterns in this important urban space is investigated. In the analytical section, a questionnaire based on a conceptual model was designed and then a regression model was used to analyze the results.The results show that the factor of performance as a vital variable in promoting social interactions and as a result of creating vitality at the Vali Asr crossroad plays an important role. Meanwhile, the two factors of static / dynamic activity and diversity at Vali Asr crossroad are factors weakening social interactions and urban vitality.