پديد آورندگان :
رحيم بخش، فاطمه دانشگاه آزاد اسلامي - واحد علوم و تحقيقات - دانشكده عمران - معماري و هنر , حبيب، فرح دانشگاه آزاد اسلامي-دانشكده عمران- معماري و هنر- واحد علوم و تحقيقات , گركاني، اميرحسين دانشگاه آزاد اسلامي - واحد پرديس - گروه معماري
كليدواژه :
روستاي نايبند , بازسازي , سكونتگاه جديد , منظر , جابه جايي
چكيده فارسي :
ايران به‌عنوان يك كشور در حال توسعه و سانحهخيز و به‌دليل موقعيت جغرافيايي خود سوانح متعددي را تجربه نموده و پديدههايي چون زلزله، سيل، رانش زمين و غيره تاكنون موجب بروز خسارات جاني و مالي فراوان در كشورمان شده است. مداخله در سكونتگاه‌هاي روستايي با توجه به سانحه‌خيزي سكونتگاه‌هاي روستايي همواره مطرح بوده است و مسئولين و متوليان مربوطه به جهت كاهش خسارات احتمالي در پروژه‌هاي بازسازي بعضاً اقدام به جابه‌جايي روستاهاي در معرض سوانح طبيعي مي نمايند.
طراحي روستاي جديد و اسكان مجدد روستاييان، بدون شناسايي و لحاظ نمودن مؤلفه هاي تأثيرگذار بر كيفيت سكونتگاه و رضايتمندي روستاييان، منجر به از دست رفتن حس تعلق و هويت گذشته، پراكنده شدن قوم‌ها، برهم خوردن انسجام كالبدي روستا و همچنين گسيختگي شبكه‌هاي اجتماعي و اقتصادي و در مواردي خالي از سكنه ماندن واحدهاي احداثي و يا مهاجرت روستاييان به شهرها و يا روستاهاي مجاور شده است.
از آنجا كه ساختار فضايي هر روستا در هر منطقه از قانونمنديهايي خاص، تبعيت مي‌كند و عوامل بسياري در شكل‌گيري روستاها تأثير گذارند، اين پژوهش با هدف تبيين تأثير مؤلفه منظر در بازسازي سكونتگاه‌هاي روستايي به آزمون فرضيه اين تحقيق كه بررسي رابطه ميان مؤلفه منظر در بازسازي و استقبال روستاييان از روستاي جديد است، مي‌پردازد. تحقيق حاضر از نوع توصيفي، تحليلي و پيمايشي است و با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي ساده و رابطه كوكران تعداد 135 نمونه، انتخاب شدند كه در نهايت تعداد 126 مورد از آن‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و تحليل همبستگي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
اين پژوهش به بررسي لايه هاي منظر روستاي نايبند در سه بعد منظر زيستي، منظر كالبدي معنا و منظر اجتماعي پرداخته و نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه لحاظ نمودن مؤلفه منظر در ارتقاي كيفيت فضايي سكونتگاه‌هاي روستايي جديد بر ميزان رضايتمندي روستاييان، تأثيرگذار است، به‌طوري‌كه در نظر نگرفتن مؤلفه منظر در طراحي و مكان‌يابي روستاي جديد نايبند از مهمترين دلايل عدم استقبال روستاييان از سكونتگاه جديد مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Iran has experienced numerous disasters, such as earthquakes, floods and landslides, due to its geographical. Risk reduction interventions in rural settlements has always been considered for avoiding such losses. Sometimes authorities and officials integrate measures such as relocating hazard–prone villages into post-disaster reconstruction efforts in order to decrease future disaster-related losses. The design of new villages and the resettlement of the villagers, without identifying and considering those components that can affect the quality of the settlement and the needs and satisfaction of villagers, can cause a loss of the sense of belonging and identity, dispersion of tribes, destruction of the village physical integrity, and disruption of social and economic networks. In some cases it resulted in inhabitants abandoning the new built units and their migration to cities and or other villages. Interventions in rural settlements in the form of developmental plans often have a pure focus on the built environment. Grid layouts along with houses built by new and modern materials and ignoring the local knowledge of villagers, have presented an unfamiliar environment for villages. The shape and built environment patterns of rural settlements in each region follow certain rules, shaped by environmental, social, economic, cultural and political factors.
This study aims to explain the impact of landscape, as a component of rural settlements, in reconstruction of rural settlements. We test a hypothesis which examines the relationship between the landscape component in the reconstruction and villagers’ satisfaction of the new village. The present study is descriptive, analytical and uses a survey method for gathering data. For the survey, 135 samples were selected through using the simple random sampling method. In this study, issues of belonging to the old village, ignoring the climatic considerations in design, the undesirable quality of new village’s sight and landscape, the condition of roads and subdivision of parcels, as well as the condition of neighborhoods in the design of the new village have been investigated as reasons for rejecting the design of the new settlement by villagers. In the case of Nayband village, we examined three aspects of the environmental, social and semantic physical landscape as forming layers of rural landscape. The results of this study indicate that the inclusion of the landscape component in improving the spatial quality of the new rural settlements is influential and considering this component is directly related to the reception of the new settlement by villagers. From the villagers' point of view, the sense of belonging to the old village, ignoring the climatic considerations and the undesirable quality of the sight and landscape in the new settlement, have been mentioned as the most important reasons for their rejection of the newly built settlement.
