طراحي و به كارگيري مجتمع‌هاي سلامت در راستاي پوشش همگاني سلامت با تمركز بر حاشيه نشينان شهري در تبريز، ايران

Design and deployment of health complexes in line with universal health coverage by focusing on the marginalized population in Tabriz, Iran

زمينه و هدف: با‌ گسترش شهرنشيني در جهان مشكل حاشيه‌نشيني و وضعيت سلامت افراد در وضعيت حاشيه‌نشيني با شدتي متفاوت، از جمله مسائل تمام كشورهاي جهان شده‌است به نحوي كه مناطق زاغه نشين در هدف شماره 11.1 اهداف توسعه پايدار مستقيما مورد توجه قرار گرفته است. برنامه اسكان بشر سازمان ملل متحد تخمين زده است 863 ميليون نفر در مناطق زاغه نشين زندگي مي‌نمايند (2014)، در ايران طبق سرشماري سال2015 وزارت بهداشت در سراسر كشور تعداد 10280270 نفر در مناطق حاشيه نشين مي‌زيسته‌اند، در زير مجموعه دانشگاه علوم پزشكي تبريز طبق اين سرشماري 505356 نفر حاشيه نشين موجود بوده است اين مقاله بر آنست تا به عنوان ارزيابي مستقل به معرفي و بحث در مورد تجربه تبريز با هدف پوشش همگاني سلامت براي حاشيه نشينان شهري بپردازد. روش‌بررسي: اين بررسي به صورت كيفي و انجام مصاحبه، مرور اسناد، مقايسه آمارهاي قبل و بعد از اجرا شدن طرح تحول در حوزه بهداشت و بازديد هاي ميداني توسط 2 تيم مجزاي كشوري و استاني صورت پذيرفت. يافته‌ها: با‌استفاده از استراتژي مجتمع‌هاي سلامت تعداد موسسات و نيروهاي حوزه سلامت در مناطق حاشيه‌نشين افزايش قابل توجهي داشته(به ازاي هر 4 هزار نفر يك تيم سلامت) و برآيند آن در يك مجتمع داراي62 هزار نفر جمعيت، موارد ديابتي شناسايي شده از 30 مورد به 621 مورد و موارد بيماري‌هاي قلبي شناسايي شده از 5 مورد به 167 مورد افزايش يافت، ضمن اينكه بسته هاي خدمت ضروري به صورت حمايتي (سرانه پرداختي از سوي دولت) در اختيار افراد قرار گرفت و همچنين شيوه‌هاي مديريتي و پرداختي متفاوتي_كاراتري_ نسبت به گذشته نيز مورد استفاده قرار گرفت. نتيجه‌گيري: ساختارهاي مورد استفاده براي اجراي طرح تحول در حوزه بهداشت در استانهاي مختلف متفاوت مي‌باشند. شناسايي نقاط قوت اين ساختارهاي متفاوت و معرفي آنها ساختاري طراحي شده بر اساس تجربيات استانها و كارا را در برخواهد داشت.

چكيده [English] Background and objective : With increasing rate of urbanization in the globe, the problem of marginalization and health status of marginalized group, although with a different severity has been turned to a big issue for all nations and countries, in a way that slums have been addressed directly in the 11.1 of Sustainable Development Goals. The United Nations Human Settlements Programme estimates that 863 million people living in slum areas (2014), According to the 2015 census of Ministry of Health and Medical Education in Iran 10,280,270 people lived in slum areas (2015) and again according to this census this rate for Tabriz University of Medical Sciences is about 505,356 persons. This article as an independent assessment intends to introduce and discuss the Tabriz experience in this regard in line with universal health coverage for marginalized groups. Methods: This paper has been conducted through qualitative methods, interviews, documents reviewing, data comparison before and after the implementation of health transformation plan and field surveys by two separate teams (national and provincial). Results: By implementing the health complex strategy in marginalized areas the number of health institutions and healthcare workers has been significantly increased in these areas (a health team for 4000 persons and a 62000 population for a health complex, Diabetes cases detection has been increased from 30 to 621 and detection of heart diseases increased from 5 to 167, Meanwhile essential packages and supportive services provided to the population by governmental subsidy , as well as managerial practices and payment methods were used much more efficiently than in the past. Conclusions: The implemented structures used to the health transformation plan were varied in different provinces. Recognizing the strengths of different structures and introduce them، will provide a structural design based on the experiences of all provinces.