بررسي مقدماتي كلني‌هاي مورچه نيش‌زن پاكي‌كونديلا سنارنسيس و فعاليت فصلي آن‌ها در جزيره ابوموسي

The Initiated Survey on Pachycondyla sennaarensis (Formicidae: Ponerinae) Colonies and Its Seasonal Abundance in Abu-Musa Island, Iran

اهداف: مطالعه حاضر براي تعيين فراواني نسبي مورچه‌هاي پاكي‌كونديلا سنارنسيس در اطراف اماكن انساني و نيز بررسي وضعيت كلني‌هاي آن‌ها در جزيره ابوموسي به انجام رسيد. روش‌ها: اين مطالعه توصيفي- مقطعي در طي سال‌هاي 92-1391 در جزيره ابوموسي طراحي و اجرا گرديد. براي تعيين وفور و فراواني نسبي مورچه‌هاي نيش‌زن در پيرامون اماكن انساني از روش صيد با تله گودالي به مدت يك سال استفاده شد. براي بررسي تركيب جمعيت كلني و برخي ويژگي‌هاي آن‌ها نيز روش اختصاصي كندن و باز نمودن كلني و جداسازي و شمارش كاست‌هاي مختلف آن بكار رفت. يافته‌ها: ميانگين وفور مورچه پاكي‌كونديلا سنارنسيس به هر تله، SD=±1/4) 2/06 ) (بيست و يك عدد به هر 10 تله در هر شبانه ­روز) تعيين گرديد كه به‌طور معني‌داري در ماه‌هاي فروردين تا شهريور بيشتر از ماه‌هاي نيمه دوم سال بود. وفور به تله در فصل بهار با 1/8± 3/12، بيشترين و در فصل زمستان با 0/40± 0/36 كمترين مقدار بود. عمق كلني‌ها در حدود 80-60 سانتيمتر بود و انشعابات مايل و افقي نسبتاً زياد در آن مشاهده شد. در بررسي كلني‌ها، ماده‌هاي بارور با اندازه كمي درشت‌تر (8-6 ميلي‌متر) و به‌طور متوسط 16 عدد در هر كلني يافت شد. تعداد كارگرهاي كلني به‌طور ميانگين 98/7 ±326 عدد (455 عدد در بهار و 218 عدد در زمستان) شمارش شد. نتيجه‌گيري: باوجود اينكه كلني‌هاي پاكي‌كونديلا سنارنسيس بررسي شده در جزيره ابوموسي كم جمعيت‌تر از نمونه‌هاي گزارش شده از كشورهاي افريقايي مي‌باشد، ولي وفور مورچه‌ها در اماكن انساني بالا بود كه باعث افزايش مواجهه و بالا رفتن شيوع مورچه گزيدگي مي‌شود. لزوم كنترل مورچه‌هاي نيش‌زن با در نظر گرفتن دستاوردهاي اين مطالعه و همچنين بررسي كلني‌هاي بيشتر و نيز رفتار اين مورچه‌ها در جزيره توصيه مي‌شود.

Aims: This study was conducted to determine the seasonal activity and relative abundance of Pachycondyla sennaarensis (Mayr 1862) in human habitats and also surveys their colonies in the Abu-Musa Island, Iran. Methods: This descriptive cross-sectional study was conducted during Mar 2012 to Mar 2013 on the Abu-Musa Island. The Pitfall traps method was used to determinate the seasonal activity and relative abundance of the P. sennaarensis in human habitats. Also the survey of different casts of the colonies was done by the Nest counting methods. Results: The mean of relative abundance of sting ants in each pitfall trap was estimated 2.06 (SD= ± 1.4) (21 per each 10 trap) during 24. During March to September were significantly more compared to Oct to Feb. The highest abundance of sting ants were seen in spring with 3.12 ± 1.8 (31 per 10 trap) and the lowest frequency was determined in winter with 0.36± 0.40. The ant colonies were located at a depth of 80-60 cm with a large horizontal branch. The nest density of sting workers in each colony was estimated 326 ± 98.7, (n=218 in winter, n= 455 in summer). In each colony some large sting workers (6-8 mm), with 16 ±9 mean abundance, were observed. Conclusion: Although P. sennaarensis have high abundance in human habitats in the Abu-Musa Island, but they have low nest densities in contrast with its colonies in Africa. Therefore high contacts with sting ants increase the stinging prevalence. More information about sting ant their colonies and behavior are recommended.