ارزيابى ميزان توفيق و پيامدهاى محدودسازى رشد شهرى در ايران

بسان غالب شهرهاى كشورهاى در حال توسعه، شهرهاى ايران نيز با آهنگ شتابناكى رو به گسترده تر شدن هستند. اين موضوع همواره به صورت يك دغدغة جدى توجه برنامه ريزها و طرا ح هاى توسعة شهرى ايران (از ابتداى شكل گيرى طر ح هاى توسعه تاكنون) بوده به طورى كه از جملة تأثيرگذارترين موضوع ها بر شكل گيرى ايدة ساختار فضايى پيشنهادى براى شهرها، چگونگى مواجهه با مقولة رشد شهرى است. در يك نگاه عمومى در طى پنج دهة اخير در ايران، سياست كمابيش ثابت مديريت رشد شهرى مبتنى بر محدودسازى رشد و ابزار آن و نيز تعريف خط محدوده بوده است. تا حد زيادى ناكارآمدى اين سياست و ابزار آن در اعمال محدوديت و جهت دهى به رشد و مظروف ساختن بافت منسجم شهرى در شهرهاى مختلف مشهود است. رشد ناخواستة شهرى و تحميل عرصه هاى جديد به شهر غالباً مظاهر اين ناكارآمدى قلمداد شده اند و در جريان بازنگرى طر حهاى توسعه از چالش برانگيزترين موضوع ها محسوب مي گردند. در اين مقاله، با تكيه بر يك مدل تحليلى و از طريق تعريف شاخص هاى سنجش، به ارزيابى پيامدهاى فضايى اعمال اين سياست و ابزار در گونه هاى متنوع شهرى ايران پرداخته مي شود. در عين حال با انتخاب مؤلفه هاى معين وابستگى رشد اين شهرها به متغيرها بررسى مي گردد، تا از اين رهگذر زمينة تدوين سياست و ابزار مناسب تعديل يابد و يا جانشين فراهم آيد.