باز خواني نقش گمشده حياط مركزي در دستيابي به معماري پايدار

Recognize the missing role of central courtyard to achieve sustainable architecture

در جهان مدرن نيازهاي سرمايشي و گرمايشي ساختمان­ها به واسطه پيشرفت­ هاي تكنولوژيكي مرتفع شد. رفته رفته روش‌هاي بومي سازگار با طبيعت فراموش شدند و بناهايي وابسته به تكنولوژي، بدون توجّه به انسان محوري و همساز با طبيعت خلق شدند. در اين ميان، معماري سهم بسزايي در مخاطره انداختن محيط زيست بازي كرد و آگاهي به همين مسئله معماري پايدار را در مجموعه مباحث توسعه پايدار حائز اهمّيّت كرد. با مطالعه و تعمق در معماري بومي مناطق كويري نظير شهر يزد و نحوه تعامل انسان بومي با محيط درمي‌يابيم كه تفكر پايداري محور، رويكردي نوين و بي­ سابقه نيست. معماري اين مناطق به گونه ­اي شگفت‌انگيز با اصول پايداري همگراست. از اينرو پژوهش پيش رو به تبيين نقش فضاهاي باز- بويژه حياط‌هاي مركزي- در هم‌سويي معماري بومي كوير با اصول پايداري مي‌پردازد و خانه­ هاي حياط‌ مركزي شهر يزد را به لحاظ پايداري مورد ارزشيابي قرار مي‌دهد. در مسير پژوهش ضمن اشاره به اصول معماري پايدار، خانه هاي حياط مركزي مورد نمونه به روش تطبيقي با اصول پايداري مورد مقايسه قرار­ گرفته‌اند. نتايج حاصل از تحقيق، حاكي از نقش محوري و اساسي فضاهاي باز حياط­ مركزي در خلق معماري بومي پايدار شهر يزد است. يعني ساختار حياط­ مركزي نه تنها خودش پايداري محور است بلكه بستر تحقق پايداري در معماري بومي به مدد اين ساختار فراهم شده است؛ بنابراين نظر به آموزه‌هاي فراوان اين عنصر كارآمد، بر لزوم بازخواني فضاهاي باز حياط­ مركزي در دستيابي به معماري پايدار تأكيد مي‌گردد. پژوهش با مطالعه كيفي صورت گرفته و ابزار گردآوري داده‌ها، مشاهدات عيني و مطالعه منابع مكتوب مي‌باشد.

In the modern world, heating and cooling requirements of the buildings are met by technological achievements. The indigenous methods of adaptation with nature were forgotten and buildings which need to technology were created without noticing to human-centered approach as well as harmony with nature. Meanwhile the environment was endangered significantly by architecture. The understanding of this problem turned sustainable architecture to an important topic in sustainable development. The study and reflection of vernacular sustainable architecture in arid climate areas such as Yazd, as well as the way of indigenous human interaction with the environment revealed sustainable-based reflection is not a novelty subject. The architecture of these areas is incredibly consistent with the principles of sustainability. Therefore, this qualitative research aims to explain the role of open spaces, especially central courtyards, in sustainable architecture of these areas and evaluate central courtyard house of Yazd according to sustainability. First of all, the principles of sustainable architecture are mentioned. Then selected central courtyard houses are compared with those principles by comparison method. The findings depict the pattern of central courtyard has critical role in creating sustainable, vernacular architecture in Yazd. So, the consideration of this efficient element paves the way for achieving sustainable architecture. This research has been done in qualitative approach and descriptive method. Data collection is done by observation and study of written references, documents and evidences