تاريخ ساخت بازار كرمانشاه با نگاهى به حاميان و بانيان بناهاى آن

دانسته هاى ما از بازار كرمانشاه و تاريخ ساخت و چگونگى شكل گيرى و گسترش آن اندك است و تاكنون هيچ پژوهش جدى در اين باره نشده است. بخش هايى از بازار اكنون از ميان رفته و بخش هاى باقى مانده نيز تغيير فراوان كرده است. از كهن ترين بخش بازار كه يادگار دورة زنديه بود، اثرى باقى نيست. بازار قاجارى شهر نيز كه در گذشته از دروازة شرقى تا دروازة غربى شهر گسترده بود، با ساخت خيابان هايى در دورة پهلوى چند پاره شد. بخش هاى شرقى و غربى آن به تدريج آسيب هاى بسيار ديد يا كاملاً از بين رفت. محدودة اين پژوهش بخش ميانى بازار شهر است كه امروز باقى است. اين بخش از بازار نيز تغيير فراوان كرده است؛ آنچه مانده نام بناهاى بازار است كه در اقوال مردم شهر باقى است. اهالى شهر اغلب بناهاى بازار را به نام بانيان آن مى شناسند. در اين پژوهش براساس نام بانيان بناهاى بازار، از جمله سراها و تيمچه ها و كاروان سراها و مساجد و حمام، و...، تاريخ ساخت اين بناها را در متون، اسناد، و آثار باقى مانده مى جوييم و سپس با شناخت تاريخ ساخت بناهاى موجود هر راسته گمانه هايى براى تاريخ ساخت آن راسته مطرح مى كنيم. سرانجام روند گسترش بازار شهر را در دوره هاى گوناگون مى يابيم. شناسايى تاريخ ساخت بخش هاى مختلف بازار و چگونگى گسترش آن در طول تاريخ، افزون بر اينكه مقدمه اى براى شناخت معمارانة اين بنا و زندگى اجتماعى آن است، مى تواند آغازى براى درك چگونگى گسترش و شكل گيرى شهر كرمانشاه نيز باشد.