بررسي كاركردهاي نشانه معناشناختي نور بر اساس قصه اي از مثنوي

The Analysis of Semiotic Functions of " Light" Based on a Story from Masnavi

يكي از اصلي ترين نشانه ها در فهم متون عرفاني عنصر «نور» است. يافتن دلالت هاي معنايي و مناسبات دروني عنصر نور در متون عرفاني، درك ژرفاي معاني آن ها را آسان مي كند. نشانه معناشناسي، به مثابه يكي از روش هاي نقد ادبي نو، به ما اجازه مي دهد تا به مطالعه اين كاركردها در درون گفتمان بپردازيم. اين مقاله در پي آن است تا با روش توصيفي تحليلي، كاركردهاي نور را در بخشي از قصه «آمدن جعفر به گرفتن قلعه اي به تنهايي» از دفتر ششم مثنوي، بر اساس رويكرد نشانه معناشناختي بررسي و تبيين كند. پرسش اصلي پژوهش اين است كه عنصر نور چگونه فضاي گفتماني را تحت تاثير خود قرار مي دهد و سبب آفرينش چه معناهايي مي گردد. در واقع هدف از اين پژوهش مطالعه شرايط داستاني و گفتماني نور در اين قصه براي نشان دادن سياليت معناست. عنصر نور در اين قصه كاركرد داستاني و گفتماني پيدا مي كند و از اين طريق گفتماني پويا و سيال آفريده مي شود. فرضيه اساسي اين است كه نور در اين گفتمان داراي كاركردهاي جسمانه اي، شناختي، واسطه اي، استحاله اي، و استعلايي است و اين كاركردها همواره از ويژگي هاي تنشي، شوشي، عاطفي، نمودي، انفجاري، واسازي، انعكاسي و زيبايي شناختي برخوردارند. بررسي كاركردها و ويژگي هاي نشانه معناشناختي نور مي تواند ظرفيت هاي داستاني و گفتماني قصه هاي مثنوي را به خوبي بشناساند و افق جديدي به روي مطالعات مثنوي بگشايد.

One major sign that is important in understanding of mystic texts is the element “light”. The designation of semantic significations and internal associations of the element light makes it easier to understand mystic texts. Semiotics, as a new approach in literary criticism, allows us to study these applications inside the discourse. The present paper is about to analyze the applications of the element “light” in one section of the story “Jafar’s conquest to Take Hold of a Castle All Alone”, using a descriptive-analytical approach. The major question is: how does the element “light” affect the discourse and how does it create the meaning. In fact the objective is to study the conditions that govern the creation of stories and the discourse, and to show the fluidity of meaning. In this story, the element “light” has a discursive function, and this way, a dynamic fluid discourse is created. The main hypothesis is that in this discourse “light” has embodied, cognitive, interfacial functions and these functions have affective, representative, explosive, simulative, reflexive and aesthetic characteristics. The analysis of functions and characteristics of “light” can designate the discursive capacities of the stories in Masnavi, and help us in studying this book.