مطالعۀ تطبيقي عوامل مؤثر بر كاهش شير مادر در طبّ ايراني و طبّ رايج

Comparative Study of the Factors Causing Low Milk Supply from the Perspectives of Iranian Medicine and Modern Medicine

مقدمه: تغذيۀ شيرخوار با شير مادر يكي از مهم‌ترين عوامل ارتقاي سطح بهداشت در كشورهاست. در متون طبّ ايراني فصل‌هاي زيادي به تغذيه با شير مادر اختصاص داده شده است. هدف اين مطالعه، بررسي كاهش شير مادر از ديدگاه طبّ ايراني و بررسي تطبيقي آن با طبّ كلاسيك است. مواد و روش‌ها: اين مقاله يك مطالعۀ مروري اسـت و جامعـۀ پژوهش آن، محتواي كتب معتبر طبّ ايراني است. نمونه­گيري به‌صورت هدفمنـد و بر اساس ميزان وابستگي و ارتباط به مضامين تحـت‌مطالعـه بـود. مطالعات انساني از سال 2005 تا دسامبر 2015 در منابع طبّ نوين و كتب مرجع تغذيه و بانك­هاي اطلاعاتي PubMed، Science Direct و Google scholar جست‌وجو شد. داده­هـا بـه روش يادداشت­برداري از مستندات، جمع‌آوري و تجزيه‌وتحليل محتوايي شد. يافته­ ها: از ديدگاه طبّ ايراني و طبّ كلاسيك علل اصلي كمبود شير بر اساس فيزيوپاتولوژي توليد آن در چهار گروه طبقه­بندي مي­شوند كه عبارت‌اند از عوامل مربوط به غذا، عوامل مربوط به اختلال خون، عوامل مربوط به بافت پستاني و عوامل نفساني و جسمي. اختلال كيفي و كمّي غذا يكي از مهم‌ترين علل كمبود شير است. همچنين وجود خون صالح در توليد و ميزان شير مادر نقش مهمي دارد. ازجملۀ ساير شرايط براي توليد مناسب شير، مزاج معتدل بافت پستاني است. نتيجه­ گيري: با توجه به اهميت مقولۀ تغذيه با شير مادر، توجه به برخي ديدگاه­ها همچون مكتب طبّ ايراني، علاوه بر گشودن دريچه­هاي نو براي تحقيقات جديد، احتمالاً در موفقيت و پيشبرد سياست‌‌هاي گسترش تغذيۀ انحصاري با شير مادر نيز نقش مؤثري داشته باشد.

Introduction: Supporting breastfeeding is a public health priority. There are many chapters devoted to the topic “breastfeeding” in Iranian medicine works. This study aimed to investigate and compare the causes of low milk supply from the perspectives of Iranian traditional medicine and modern medicine. Methods: In this review study, the data were collected from reliable Iranian traditional medicine works and the literature on the modern medicine published in PubMed, Science Direct, Google scholar from 2005 to 2015 and were then analyzed using inductive content analysis. Results: According to Iranian medicine and modern medicine, the main causes of low milk supply can be categorized into four groups: Food-related factors, factors related to blood disorders, factors related to breast tissue, psychological factors and physical factors. One of the main reasons for low milk supply is impaired quality and quantity of food. Appropriate temperament of breast tissue is also among other prerequisites for adequate milk production. Conclusion: Due to the importance of breastfeeding, attention to some perspectives, such as those from Iranian traditional medicine, could open new windows to new research and probably advance the policies targeted at exclusive breastfeeding.