مطالعة آسيب پذيري اجتماعي زنان سرپرست خانوار و زنان داراي سرپرست در منطقة سلطان آباد شهر تهران

A study of social vulnerability among female-headed households and headed women in Soltan-Abad District, Tehran

نرخ جمعيت زنان سرپرست خانوار در دهه هاي اخير رشد گسترده اي داشته است. در كنار افزايش نرخ رشد جمعيت، اين گروه تغييرات كيفي مانند تغيير تركيب سني، تحصيلي، درآمدي و فقر اقتصادي را نيز تجربه كرده اند كه مسائل مبتلا به آنان را بهمرور از يك پديده اجتماعي نسبتا طبيعي به موضوع اجتماعي از جنس آسيب تبديل كرده است. هدف اين مقاله بررسي و تحليل آسيبپذيري اجتماعي زنان سرپرست خانوار و فرزندان آنان در مقايسه با زنان داراي سرپرست است. چارچوب نظري مسئله از نظريه هاي فشار، پيوندهاي اجتماعي و نظريه زنانه شدن فقر برگرفته شده است. پژوهش حاضر تحقيقي شبه آزمايشي و بر مبناي تكنيك پيمايش انجام گرفته است. پژوهش دو جامعه آماري دارد. جامعه آماري نخست، شامل زنان سرپرست خانواري است كه در كلينيك مددكاري اجتماعي ستايش مهر منطقه سلطان آباد تهران در سال 1394 داراي پرونده فعال بودهاند. روش نمونه گيري اين جامعه آماري تمامشماري است. جامعه آماري دوم، زنان داراي سرپرست همين منطقه هستند كه براي مقايسه با گروه نخست به روش نمونه گيري خوشهاي چندمرحلهاي انتخاب شدهاند. تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح توصيفي و استنباطي انجام گرفته است. نتايج نشان ميدهد كه به لحاظ آماري تفاوت معناداري بين انزواي اجتماعي، گرايش به اعتياد، بزهكاري فرزندان و فقر اقتصادي زنان سرپرست خانوار و زنان داراي سرپرست وجود دارد. اين شواهد ملازم با چارچوب نظري نشان دهنده موقعيت زنان سرپرست خانوار در ساختار اجتماعي-اقتصادي جامعه است. فقر و فقدان پيوندهاي اجتماعي و در نتيجه، تجربه آن ها از فشار و عدم دريافت حمايت مناسب، چه از نوع رسمي و چه از نوع غيررسمي، اين زنان و فرزندانشان را در معرض آسيب قرار ميدهد

The number of female-headed households has increased with extensive growth rate in recent decades. This group in line with the population growth rate, has experienced another qualitative changes such as age composition and education, income distribution and economic poverty changing issues relating to them as a relatively normal social condition to a social problem associated with damage over time. The current article aims to study and analyze social vulnerability among female-headed households and their children in comparison with married women. The theoretical framework of the problem is derived from strain, social attachments and feminization of poverty theories. This study is a quasi-experimental research based on survey technique. The investigation consists of two statistical populations. First, it consists of female-headed households who have been active in Setayesh-e-Mehr's Social Work Clinic in Soltan-Abad district-Tehran since 2015. The sampling method in the first population was enumeration. The second statistical population consisted of male-headed households in the same area selected with multi-stage cluster sampling to be compared with the first group. The result showed that there is a significant difference among female-headed households and male-headed households regarding social isolation, tendency to addiction, children's delinquency and economic poverty. This evidence in conjunction with the theoretical framework, shows the position of female-headed households in the socio-economic structure of society. Poverty and lack of social bound, and as a result, their experience of strain and lack of appropriate support, in both formal and informal forms, make these women and their children vulnerable to harm.