بازسازي معنايي نقش و جايگاه زنان در بنگا ه هاي اقتصادي خانوادگي كوچك و متوسط (مطالعة موردي: بنگاه هاي اقتصادي خانوادگي شهر تهران)

Semantic reconstruction role of women in family enterprises (Case study of small and medium family businesses in Tehran Province )

مقالۀ حاضر با اتخاذ رويكردي فرهنگي و در چارچوب جامعه‌شناسي اقتصادي به مطالعات بنگاههاي اقتصادي خانوادگي در شهر تهران پرداخته است. روش آن كيفي بوده و پس از مصاحبۀ نيمه‌ساخت‌يافته با 25 نفر از مديرعاملان بنگاه‌هاي اقتصادي از طريق كدگذاري و مقوله‌سازي به تجزيه و تحليل يافته‌ها پرداخته است. هدف آن بررسي و بازسازي معنايي نقش و جايگاه زنان در اين نوع كسب‌وكارها از ديد پاسخ‌گويان بوده است. طبق نتايج حاصله، نقش و جايگاه زنان از نگاه مديرعاملان مطالعه‌شده را، كه همگي مرد هستند، ميتوان در ذيل سه عنوان: 1. نقش زنان در بنگاه‌هاي اقتصادي (شامل صوري‌بودن، غيرمهم بودن، جدلي‌بودن، نامرئي‌بودن و عدم ارتقا)؛ 2. چالش‌هاي حضور زنان در بنگاه‌هاي اقتصادي (شامل روابط رقابتي/ حسادتي و بي‌اعتمادي فاميلي)؛ 3. پيامدها (شامل فروپاشي خانواده و فروپاشي بنگاه) قرار داد. در كل، ميتوان گفت كه نگرش و مديريت مردسالارانه، به‌منزلۀ مهم‌ترين نظام ارزشي و فرهنگي حاكم بر خانواده، نقش و جايگاه زنان در كسب‌وكارهاي خانوادگي را تا حدود زيادي محدود ميكند. به‌علاوه، حضور زنان در بنگاه‌هاي اقتصادي خانوادگي با چالش‌هايي همراه است كه در‌نهايت پيامدهايي (همچون تضعيف روابط فاميلي و فروپاشي كسب‌وكار) هم براي خانواده و هم براي كسب‌وكار خانوادگي در پي دارد.

This paper studies family businesses in the province of Tehran, by adopting a cultural approach in the context of economic sociology. It takes a qualitative approach. The data were collected using semi-structured interviews with 25 CEOs of family firms. In order to analyze the findings coding method was used. The current study aims to provide a review of the role and status of women in this type of business from the perspective of the respondents. The results show that the role and position of women in the eyes of managers who are all men can be classified under three categories: the role of women in enterprises (including formalism - immaterialness – controversy- invisibility- and lack of promotion); challenges for the presence of women in enterprises (including relationships- jealousy- and familial distrust); and consequences (including family collapse and enterprise collapse). In general, the attitude and management of patriarchy as the most important family value system and culture dominates the role of women in the family business to a large extent. In addition, the presence of women in family-owned businesses is fraught with challenges that ultimately lead to consequences (for example, the weakening of family ties and the collapse of business) for both the family and the family business.