تاثير طراحي خطوط مونتاژ بر اساس تكنيك‌هاي مهندسي بر بهره‌وري و فاكتورهاي ارگونومي

The effect of assembly line redesign based on engineering techniques on productivity and ergonomics factors

زمينه و هدف : در صنايع مونتاژي دستي، مطالعه­ ي علمي، شناخت صحيح و دقيق فعاليت­ها و زمان انجام آن­ها با عنايت بر سلامت، ايمني و رفاه انسان مي­تواند بهره ­وري را افزايش دهد. هر چند تأثير مثبت مداخلات مهندسي بر بهره ­وري توليد مشهود است ليكن اثرگذاري آن بر بهره ­وري نيروي انساني ناشناخته مي ­باشد. هدف از مطالعه حاضر، بررسي تأثير طراحي خطوط مونتاژ دستي بر اساس تكنيك ­هاي مهندسي بر روي بهره­ وري و برخي فاكتورهاي ارگونوميكي نظير ناراحتي ­هاي اسكلتي – عضلاني، پوسچر كاري و ميزان خستگي اپراتورهاي خط مونتاژ است. روش بررسي: اين پژوهش در خط مونتاژ اجاق گاز توكار كه سي مونتاژكار مرد در آن مشغول به كار بودند انجام شد. در اين تحقيق، روش­هاي مطالعه­ ي كار (مطالعه روش: دياگرام جريان و نمودار فرايند جريان؛ مطالعه حركت-زمان: تكنيك MTM-1) به عنوان تكنيك­هاي مهندسي و پرسشنامه Body Map، روش ارزيابي پوسچر REBA و پرسشنامه چند بعدي خستگي MFI به عنوان ارزيابي­ هاي ارگونوميكي استفاده ­گرديد. سپس بر اساس نتايج حاصل و صرفاً با تمركز بر تكنيك­هاي مهندسي (مطالعه روش و زمان)، اصلاحاتي در جهت بهبود فرايند و عمليات مونتاژ پياده ­سازي شد و مجدداً متغيرهاي كار و زمان و فاكتورهاي ارگونوميكي بعد از 12 هفته مورد ارزيابي قرار گرفتند تا اثربخشي طراحي مجدد بر بهره ­وري و فاكتورهاي ارگونوميك مشخص گردد. يافته ­ها: طراحي مجدد فرايند مونتاژ، منجر به كاهش 8/8 دقيقه ­اي زمان فعاليت­ها و افزايش 21٪ بهره­­ وري گرديد ليكن شيوع و شدت ناراحتي­هاي اسكلتي – عضلاني در اكثر اندام­هاي بدن پس از طراحي مجدد فرايند افزايش يافت. هيچ تغييري در ميزان خستگي كل و پوسچرهاي كاري اپراتورها مشاهده نشد. نتيجه­ گيري: اگرچه افزايش بهره ­وري از طريق كاربرد تكنيك­ هاي مهندسي طراحي خطوط مونتاژ امكان پذير است ليكن اجراي چنين مداخلاتي ممكن است اپراتورها را در معرض ناراحتي­هاي اسكلتي – عضلاني بيشتري قرار دهد. توصيه مي­ شود هنگام طراحي خطوط مونتاژ، علاوه بر تكنيك ­هاي مهندسي معمول، اصول طراحي ارگونوميك نيز مد نظر قرار داده شود.

Background and aims: In manual assembly industries, productivity could increase by scientific study, correct and accurate identification of activities and the time required for implementing each activity - with respect to the health, safety and human wellbeing. Although the positive effect of engineering interventions on the efficiency of production is evident, but its impact on the productivity of labor is unknown. The aim of this study is to evaluate the influence of assembly lines redesign based on the engineering techniques on the productivity and ergonomic factors such as musculoskeletal disorders, working posture and fatigue. Methods: This study was carried out in hob gas assembly plant with 30 men worker. Workstudy (Method study: Flow Diagrams and Flow Process Chart; Motion &Time study: MTM- 1) as engineering techniques and Body Map questionnaire, REBA analysis and MFI questionnaire as ergonomics analysis were applied. According to the engineering techniques (Work Study), interventions implemented in order to improve assembly process. After 12 weeks, work-study and ergonomics analysis carried out again to determine the effectiveness of the redesign on productivity and ergonomic factors. Results: Redesign led to reduce activities time to 8.8 minute and productivity increased 21%. After redesign, prevalence and severity of musculoskeletal disorders increased in the most parts of the body. Nevertheless, no improvements found in working postures and total fatigue. Conclusion: Although productivity increased by engineering techniques, but these interventions could result in more exposure of operators to musculoskeletal disorders. In designing assembly lines, routine engineering methods are better to applied together with ergonomic design principles.