سنجش روابط علت و معلولي بين عوامل سازماني موثر بر عملكرد ايمني صنايع با استفاده از روش DEMATEL فازي

Measuring Cause and Effect Relations among Organizational Factors Affecting Performance of Industry Safety based on fuzzy DEMATEL Method

زمينه و هدف: عوامل سازماني موثر بر عملكرد ايمني ضمن اينكه بر عملكرد كلي سازمان تأثيرگذار مي‌باشند، خود نيز يك رابطه علت و معلولي با يكديگر دارند، به طوري شدت و يا ضعف يك عامل در سازمان مي­تواند بر روي عوامل ديگر تأثيرگذار بوده و موجب تقويت و يا ضعف آن عامل شود. بر همين اساس نيز هدف اين تحقيق سنجش روابط علت و معلولي بين عوامل سازماني موثر بر عملكرد ايمني صنايع مي ­باشد. روش بررسي: اين مطالعه با توجه به هدف تحقيق كاربردي و بر اساس روش انجام كار توصيفي- علي مي ­باشد. در اين مقاله ابتدا عوامل سازماني موثر بر عملكرد ايمني صنايع استخراج شده است. سپس به منظور سنجش روابط علت و معلولي از يك مطالعه ميداني بهره ­گيري شده است. جامعه آماري اين تحقيق شامل كارشناسان ايمني صنايع كوچك و متوسط فلزات اساسي استان آذربايجان­شرقي مي ­باشد. به منظور جمع ­آوري داده­ ها نيز از پرسشنامه مخصوص ديمتل استفاده شده است. با توجه به اينكه روش ديمتل از انواع روش‌هاي تصميم‌گيري بر اساس مقايسه‌هاي زوجي است؛ لذا براي طراحي پرسشنامه يك ماتريس مقايسه زوجي تشكيل شده و در اختيار اساتيد و متخصصان آشنا به موضوع قرار گرفته و روايي ظاهري تأييد شده است. پايايي پرسشنامه نيز بر اساس روش بازآزمايي 0/81 بدست آمده است. يافته ­ها: يافته­ هاي تحقيق نشان مي­دهد كه در بين عوامل سازماني موثر بر عملكرد ايمني، تعهد مديريت به ايمني تأثيرگذارترين عامل و بهبود مستمر ايمني با اهميت ­ترين عامل مي ­باشد كه خود در دسته عوامل تأثيرپذير قرار داشته و معلول ساير عوامل سازماني موثر است. همچنين رفتار ايمني كاركنان تأثير پذيرترين عامل محسوب مي­گردد. نتيجه ­گيري: به منظور بهبود عملكرد ايمني مديران صنايع مي­توانند بر روي عوامل تأثيرگذار و علت تمركز نموده و نسبت به بهبود و اصلاح آنها اقدام نمايند. اصلاح و بهبود در دسته عوامل علت موجب بهبود در عوامل معلول شده و به طور كلي بهبود و اصلاح نظام عملكرد ايمني صنايع را در پي خواهد داشت.

Background and aims: While organizational factors affecting safety performance impact on the overall performance of an organization, also they have a causal relation with each other, so that the intensity or weakness of a factor affects other factors’strenghth or weakness. Accordingly, the aim of the current study is to assess causal relations between organizational factors affecting industries’ safety performance. Methods: This study due to the aim is an applied research and based on implementation is a descriptive-causal study. In this paper, initially the organizational factors affecting the industries’ safety performance were elicited. In order to assess causal relations, a field study was used. The statistical population of this research includes safety experts of small and medium basic metals industries in the East Azerbaijan province. Also, in order to collect data DEMATEL questionnaire was used. DEMATEL method is a type of decision-making procedure based on paired comparison. Therefore, to design the questionnaire, a paired matrix composed and provided to professors and experts familiar with the issue to confirm the face validity. Based on retest, the questionnaire reliability obtained as 0.81. Results: The research findings indicate that among organizational factors affecting safety performance, management's commitment to safety was the most effective factor and the the most important factor was continuous improvement of safety which is in the category of impressionable factors and is caused by other effective organizational factors. Also safety behavior of employees is considered as the most impacting factor. Conclusion: In order to improve safety performance, the managers of industries can focus on the influential or causal factors and proceed to improve and better them. Improvement and betterment of the causal factors group will lead to the improvement of the affected factors and the general improvement and betterment of the industrial safety performance system.