آفرينش طنز و مطايبه دركليله و دمنه

Creation of Satire and Humor in “Kalileh Va Demneh’s

كليله و دمنه از قديم‌ترين نمونه‌هاي افسانه تمثيلي (فابل) است. فابل‌ها قصّه‌هايي كوتاه با شخصيّت‌هاي جانوري هستند كه مانند انسان حرف مي‌زنند و رفتار مي‌كنند. فابل‌ها همچنين با نشان‌دادن برتري‌ها يا ضعف‌هاي اخلاقي انسان‌ها و مناسبات ميان آنها، در قالب شخصيّت‌هايي كه از ميان جانوران انتخاب مي‌شوند، درس‌هايي انساني را به مخاطب يادآوري مي‌كنند. تقليد مسخره‌آميز رفتار آدمي و نسبت‌دادن آن به حيوانات، يكي از شيوه‌هاي‌ اساسي آفرينش طنز است و به اين اعتبار، كلّيت متن كلّيله و دمنه را مي‌توان در ردۀ آثار مطايبه‌آميز و بويژه طنزهاي اخلاقي و اجتماعي قرارداد كه راويان آن از شگرد حيوان‌نمايي انسان براي مطرح‌كردن انحطاط اخلاقي و اجتماعي نوع بشر و نيز مردمان زمانه خود بهره مي‌برند. علاوه بر شيوۀ طنزپردازي در كلّيت اثر كه مبتني بر حيوان‌نمايي است، راويان كلّيله و دمنه از شگردهاي ديگري نيز براي خلق وضعيّت مضحك بهره برده‌اند. شگردهايي مثل پايان غيرمنتظره، واژگونگي موقعيّت و يا حضور شخصيّت مضحك، ابله يا زيرك، در ماجرا كه با حسابگري‌هاي ناشيانه و نتيجه‌گيري‌هاي نادرست و يا ترفندهاي زيركانه و پيش‌بيني‌هاي درست خود و ... ماجرايي خنده‌دار را خلق مي‌كنند. بررسي­ها بيانگر آن است كه بسامد طنز بيشتر از هزل است و در آفرينش مطايبه، از حضورشخصيت ابله به مراتب بيش از خلق موقعيّت مضحك استفاده شده است.

“Kalileh Va Demneh” is one of the Persian literary works being popular and desirable among people for centuries. Since its creation, it has established the most stable unio‎n with readers. The reason of its success needs to be investigated not only in term s of its didactic aspects but also in theme, structure and narrative form. “Kalileh Va Demneh” is one of the oldest fables. Fables are some short stories with animal characters speaking and behaving like human beings. Fables also offer ethical lessons by demonstrating moral infirmity of human - like animals. Ironic imitation of human behavior and attribute of that to animals is one of the basic satiric techniques. Hence, “Kalileh Va Damneh” can be categorized as a humoristic literary work specially in moral and social sense that narrators makes use of animal - like tricks for discussing moral and social downfall of human - beings and the people of the time. In addition to its satiric style by offering animal - like representation, “Kalileh Va Demneh” creates humor ous situations and employs tricks, like sudden ending, overturn position, or attendance of humorous persona with awkward misery, silly persona with wrong deduction or clever persona with correct foresightedness, to create funny adventures.