بررسي ميزان آسيب ناشي از سرسوزن و اجسام تيز و عوامل خطرساز آن در پرسنل درماني يكي از مراكز آموزشي و درماني دانشگاه علوم پزشكي البرز

Needlestick and sharps injuries and their risk factors among healthcare providers of a university hospital

زمينه و هدف: آسيب هاي ناشي از سرسوزن يكي از منابع عمده عفونت هاي بيمارستاني محسوب مي شود و شيوع فزاينده و رو به رشد بيماري هاي منتقل شونده از راه خون و مايعات بدن از جمله آلودگي به ويروس اچ آي وي و هپاتيت B و C نگراني هاي جدي در پرسنل ارائه دهنده خدمات بهداشتي ايجاد مي كند. از اين رو با توجه به اهميت موضوع هدف مطالعه حاضر بررسي وضعيت موجود از نظر آسيب هاي ناشي از سرسوزن و اجسام تيز و عوامل خطر مربوطه در پرسنل ارائه دهنده خدمات مراقبتي درماني مي باشد تا در صورت نياز اقدام مناسب صورت گيرد. روش بررسي: مطالعه اي به صورت مقطعي در يكي از مراكز بهداشتي درماني دانشگاه علوم پزشكي البرز بر روي 168 نفر از پرسنل درماني شامل؛ پزشك، ماما، پرستار، تكنسين اتاق عمل، تكنسين بيهوشي، تكنسين آزمايشگاه و بهيار كه همه روزه با بيمار سر و كار داشتند انجام شد. داده ها از طريق پرسش نامه اي كه توسط پژوهشگر ساخته و مورد بررسي از نظر روايي و پايايي قرار گرفته بود، جمع آوري گرديد پرسش نامه شامل سوالات مربوط به مشخصات فردي و نيز شغلي بود و رخداد آسيب ناشي از سرسوزن و عوامل خطر بالقوه آن شامل سن، سابقه كار، تعداد بيماران تحت مراقبت روزانه، كار كردن در شيفت شب. عادات كاركردن، آگاهي از سياست بيمارستان در پيشگيري از آسيب و شركت در آموزش هاي پيشگيري از اين آسيب ها بود. يافته ها: يافته ها نشان داد 42/9 درصد از جمعيت مورد مطالعه حداقل يك بار آسيب ناشي از سرسوزن و اجسام تيز را در طي يك سال گذشته ذكر كردند. حدود 71 درصد پرسنل تحت بررسي حداقل يك آسيب را در كل دوره شغلي خود بيان نمودند و فقط 29 درصد آنان در كل دوره شغلي خود دچار اسيب ناشي از سرسوزن و اجسام تيز نشدند. ميزان آسيب ناشي از سرسوزن 1/4 شخص – سال بوده است. در رگرسيون لجستيك چندگانه گذاشتن درپوش سوزن (OR: 2.33, 95% CI 1.03-5.26)، مهم ترين متغير موثر بر آسيب ناشي از سرسوزن و اجسام تيز تعيين شد و سن، سابقه كار، تعداد بيماران تحت مراقبت روزانه، كار كردن در شيفت شب تاثيري بر ميزان آسيب ها نداشته است. نتيجه گيري: با وجود برنامه هاي كنترل عفونت در بيمارستان ها همچنان ميزان آسيب ناشي از سرسوزن و اجسام تيز در جامعه مورد مطالعه بالاست و با توجه به وجود انواع عفونت هاي قابل انتقال از راه خون مي تواند عامل نگراني باشد. گذاشتن درپوش سوزن هنوز در عده قابل توجهي از پرسنل صورت مي گيرد كه بايد در آموزش ها مورد توجه قرار گيرد. به نظر مي رسد كاربرد وسابل ايمن براي تزريقات يكي از راهكارها براي كاهش آسيب باشد.

Background and aims: Blood borne diseases are still one of the major sources of nosocomial infections and are large concern of health personnel because of extension of HIV infection and also transmission of hepatitis B and C. The aim of this study was to determine the occurrence and risk factors of needlestick and sharps injuries among personnel of a university hospital. Methods: In this cross sectional study, a total of 168 nurses, midwives, physicians, laboratory technicians, operation technicians, nurse aids, and anesthesia personnel, involved in the direct management and care of patients answered to questions about occurrence of needle stick and sharps injuries and some potential risk factors. The questionnaire including personal and occupational characteristics was assessed for validity and reliability. Results: The rate of needlestick injury was 1.4 per person in a year. 42.9% of personnel had at least one needlestick injury in the last year. About 71% of the participants had an experience of needlestick injuries and only 29% of these had not any needlestick injury during entire work career. Multiple logistic regression analysis showed that the most important risk factor for needlestick injuries was re-capping needles, (OR: 2.5, 95% CI 1.5- 4.8). Conclusion: The rate of needlestick injuries is fairly high among healthcare personnel and there are concerns about transmission of blood borne diseases. Recapping needles is performing by many personnel, so they must receive related safety training. Besides the proper educations, it needs to provide safety devices to reduce such injuries.