تعيين‌كننده‌هاي خود مديريتي ديابت در زنان مبتلا به ديابت باداري با رويكرد الگوي پرسيد

Determinants of Diabetes Self-Management in Women with Gestational Diabetes with PRCEED Model Approach

مقدمه: زنان بسياري در سرتاسر جهان با ديابت بارداري مواجه مي‌شوند. خود مديريتي روشي سودبخش جهت كنترل بيماري ديابت مي‌باشد كه از عوامل مختلفي تاثير مي‌پذيرد. اين مطالعه با هدف تعيين رفتارهاي خود مديريتي در زنان مبتلا به ديابت بارداري با رويكرد الگوي پرسيد به انجام رسيد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي بر روي 329 خانم مبتلا به ديابت بارداري در شهر قم، درسال 1397 انجام شد. از روش نمونه‌گيري در دسترس و پرسش‌نامه چند قسمتي جهت ارزيابي دانش، نگرش، خودكارآمدي، حمايت اجتماعي، ديسترس بارداري و عوامل قادركننده بهره گرفته شد. داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آماري (تي تست، آنوا، همبستگي پيرسون و آناليز مسير) مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: با تحليل داده‌ها، رابطه مستقيمي بين خودمديريتي و عوامل مستعدكننده مانند دانش (0/01>P، 0/848=r)، نگرش (0/05>P، 0/132=r) و خودكارآمدي (0/01>P، 0/790=r). مشاهده گرديد. به علاوه رابطه مثبت و معني‌داري بين خودمديريتي و قادركننده‌ها (0/01>P، 0/353=r) و نيز بين حمايت اجتماعي و خودمديريتي (0/01>P، 0/173=r) وجود داشت. رابطه بين ديسترس بارداري و خودمديريتي، معكوس و معني دار بود (0/01>P، 0/587-=r). از ميان عوامل پيش‌بيني‌كننده رفتار خودمديريتي، خودكارآمدي (0/87=B) و پس از آن حمايت اجتماعي (0/80=B) در بالاترين مرتبه قرار داشتند. نتيجه‌گيري: در اين مطالعه اهميت عوامل مستعد كننده، قادركننده و تقويت‌كننده بر خود مديريتي مورد تاكيد قرار گرفت كه مي‌توان به عنوان چهار چوبي مناسب جهت مداخلات از آن بهره گرفت.

Introduction: Gestational diabetes mellitus (GDM) affects a significant number of individuals worldwide. Self-management is an effective method to control gestational diabetes and the various factors that affect it. This study was conducted to study determinants of diabetes self-management in women with gestational diabetes using the PRCEED model approach. Materials and Methods: This cross sectional study was conducted on 329 women with gestational diabetes in Qom, during 2018. The convenience sampling method and the multi-sectional questionnaire were used to evaluate knowledge, attitude, self-efficacy, social support, pregnancy distress and enabling factors among the subjects. Data analysis was performed in SPSS v. 21 and Lisrel v. 8.5, using t. test, ANOVA, Correlation and Path analysis. Results: A positive relationship was observed between self-management and predisposing factors such as knowledge (r=0.848, P<0.01), attitude (r=0.132, P<0.05) and self-efficacy (r=0.79, P<0.01); furthermore there was a positive and direct association between self-management and the enabling factors (r=0.353, P<0.01). Regarding the reinforcing factors, social support had a positive and direct relationship with self-management (r=0.173, P<0.01), whereas there was a significant inverse relationship between pregnancy distress and self-management (r=-0.587, P<0.01). Self-efficacy was the strongest predictor for self-management (β=0.87), followed by social support (β=0.80). Conclusion: Study results emphasized the importance of the effects of predisposing, reinforcing and enabling factors on self-management, which could be used as the framework to develop appropriate interventions for women with gestational diabetes.