ارائه الگويي جهت تدوين سناريوي مديريت شرايط اضطراري و بررسي انطباق سناريوهاي تمريني اجرا شده در صنايع فرايندي ايران با الگوي ارائه شده

Introducing a pattern for developing emergency scenarios in industries and studying the conformity of the exercised scenarios in the process industries with the presented pattern

زمينه و هدف: يكي از عوامل آمادگي سازمان در برابر شرايط اضطراري برگزاري مانورهاي تمريني هستند. جهت برگزاري يك مانور مناسب به داشتن سناريو استاندارد و جامع نياز است. عليرغم اهميت اين موضوع، در صنايع كشور الگوي پذيرفته شده واحدي براي تدوين اين سناريوها وجود ندارد. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگويي جهت تدوين سناريوهاي مديريت شرايط اضطراري و بررسي انطباق سناريوهاي اجراي شده پيشين در صنايع فرآيندي كشور با الگوي ارائه شده طراحي و اجرا شد. روش بررسي: مطالعه حاضر به صورت توصيفي- تحليلي طراحي و اجرا گرديد. ابتدا دو استاندارد ISO 22398 و HSEEP بررسي و از اين دو يك الگوي واحد استخراج شد. براي افزايش اعتبار الگوي استخراجي پايايي و روايي نيز مورد بررسي قرار گرفت. در مرحله بعد 61 سناريوي تمرين شده در صنايع فرآيندي كشور جمع آوري و ميزان انطباق اين سناريوها با بندهاي مختلف الگوي ارائه شده تعيين گرديد. يافته‌ها: نتايج حاصل از استخراج الگو از دو استاندارد مورد بررسي نشان داد كه الگوي پيشنهادي شامل 5 مرحله اصلي و 41 بند فرعي مي باشد. ميزان انطباق سناريوهاي مورد بررسي با زيربندهاي مختلف الگوي پيشنهادي نشان داد در بين سناريوهاي مورد بررسي فقط مراحل جزئي آماده سازي سناريو و اجراي مانور به صورت كامل در كليه سناريوها لحاظ گرديده بود. نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه حاضر لزوم استفاده از يك الگوي واحد را براي تدوين سناريوهاي واكنش در شرايط اضطراري مورد تأكيد قرار مي دهد. آموزش افراد درگير در تدوين سناريوهاي واكنش در شرايط اضطراري در رابطه با الگوي پيشنهادي و تفهيم بندهاي موجود در اين الگو مي تواند باعث ارتقاء كيفيت فرايند سناريونويسي در صنايع كشور و در نتيجه ايجاد يك برنامه مناسب براي مقابله با اين شرايط گردد.

Background and aims: Use of a comprehensive and standard-based scenario is of pivotal importance in conducting emergency exercises. Despite the importance of such scenarios, there is no approved, universal pattern used by Iranian industries for designing them. This study firstly aimed at providing a pattern for developing emergency scenarios. Secondly, a set of scenarios which currently are used by major Iranian industries were selected and the confirmatory of them with the proposed pattern were investigated. Methods: At first the content of ISO 22398 and HSEEP standards were studied thoroughly and, by integrating these two, a new pattern was constructed, next, its validity and reliability were determined. Finally, 61 scenarios used by process industries in Iran were collected and the conformity of them with the new pattern was surveyed. Results: The extracted pattern contained five main sections and 41 subsections. The conformity of examined scenarios with the proposed pattern showed that only subsections such scenario preparation and scenario implementation were considered in all of the scenarios. Conclusion: The findings of this study emphasize the necessity of using a universal pattern for developing emergency exercise scenarios. Training of this pattern to individuals who involved in developing emergency scenarios would improve the quality of scenarios used by industries and make them stronger against real emergencies.