مقايسه شرايط ايمني جاده‌ اي در ايران با ده كشور آسياي جنوب شرقي با استفاده از شاخص توسعه شرايط ايمني جاده‌ها

Comparing road safety conditions in Iran with ten Southeast Asian countries using road safety index

زمينه و هدف: تصادفات و خسارات مالي و جاني ناشي از آن، به يكي از چالش‌هاي جوامع بشري تبديل شده است؛ بطوريكه آمار مرگ و مير جاده­اي در ايران از سال 1384 تا 1393 عدد بسيار بالاي 219172 نفر رانشان مي­دهد. روش بررسي: در اين تحقيق با استفاده از شاخص جهاني و معتبر RSDI كه بيان كننده وضعيت كلي ايمني جاده­ها بوده و شامل نه شاخص تاثيرگذار است به تحليل وضعيت ايمني جاده­ها در ايران و ده كشور آسياي جنوب شرقي در بازه زماني مارچ 2010 تا مارچ 2011 پرداخته شده است. با توجه به ماهيت شاخص­ها از دو روش وزن­دهي ميانگين ساده و وزن­دهي ذهني استفاده گرديد. يافته­ ها: ايران توانست به ترتيب با نمرات 48/35 و 45/29 براي روش­هاي ميانگين ساده و وزن ­دهي ذهني، سطح ايمني متوسط و رتبه چهارم را در سال 2011 در ميان يازده كشور مورد بررسي بدست آورد. با وجود بهبود در بعضي از شاخص­ها نسبت به سه سال گذشته همچنان در بسياري شاخص­ها بخصوص در شاخص­ هاي مرتبط با مرگ و مير و حوادث جاده ­اي و نيز رفتار رانندگان وضعيت نامناسب ميباشد. نكته مهم اينكه روش وزن­دهي ذهني با توجه به تغيير دادن وزن­ها بر اساس اهميت و نقش آنها نسبت به روش ميانگين ساده دقيق­ تر عمل مي­ نمايد. نتيجه­ گيري: نتايج حاصل از تحقيق بيانگر اين موضوع بوده كه ايران در چند سال اخير توانسته خود را از سطح پايين ايمني جاده به سطح متوسط برساند. با اين وجود همچنان كشور ما داراي شرايط مناسبي از لحاظ رتبه بندي و مقادير بدست آمده از شاخص­ها نمي ­باشد.

Background and aims: Crashes and the related human and financial losses have been turned to be one of the challenges of human societies in a way that road death statistics shows a high number of 219172 in Iran from 2005 to 2014. Methods: In this research, using global and valid Road Safety Development Index (RSDI) that illustrates general roads safety condition and consists of nine effective parameters, roads safety in Iran and 10 countries of southeast of Asia was analyzed from March 2010 to March 2011. Considering the charechtristics of the parameters, two scaling methods entitle "Simple Average Weighting" and "Subjective Weighting" were used. Results: Iran's scores were 48.35 and 45.29 for Simple Average Weighting and Subjective Weighting respectively and was in middle level of safety also it ranked as the fourth country among 11 studied ones in 2011. Although some parameters got better, comparing three last years, in many of them especially number of death, crashes and drivers' behavior conditions were unacceptable. The important point is that Subjective Weighting method acts more accurate than Simple Average method, respects to considering change of weights according to importance and their role comparing. Conclusion: The research findings illustrated that Iran has moved toward middle level of road safety from lower levels in last years. However, regards to ranking and scores resulted from indexes it is not in desirable conditions.