جامعه و فرهنگ و تاثير آن بر فرم سفالِ پيش از تاريخ سيلك

Influences of Society and Culture on the Form of Sialk's Pre-historic Pottery

پژوهش پيش رو در مورد بررسي رابطه ميان عناصر فرهنگي و فرم سفال هاي سيلك، از آغاز تا دوره ششم است. سفالِ پيش از تاريخ ايران غالباً پيرامون دو مقوله فرم )يا شكل( و نقش مايه مورد بررسي قرار گرفته است. پژوهش هاي انجام گرفته در مورد فرم سفال نيز اغلب محدود به بررسيِ تركيبات و نحوه ساخت بوده است. از جمله مسائل مهم در مورد فرم سفال در فرهنگ هاي پيش از تاريخ، گرايش به تكرار يا توليد پيوسته يك يا چند فرم در يك دوره باستان شناسي است. براي نمونه در سيلك سوم تمايل آشكاري نسبت به توليد انواع ساغر يا جام ديده مي شود. اين در حالي است كه فرم ظروف در سيلك چهارم يكسر متفاوت مي شود و در سيلك ششم نيز فرم نسبت به دوره هاي پيش از خود تغييرات اساسي پيدا مي كند. در اين مقاله هدف اين است تا با استفاده از فرم، منتها از منظري متفاوت، شناختي از فرهنگ هاي پيش از تاريخ حاصل شود. پرسش اصلي اين نوشتار اين است كه چه رابطه اي ميان تكرارِ توليد فرم سفال با مسائل فرهنگي جامعه سيلك در پيش از تاريخ بوده است؟ براي رسيدن به پاسخ پرسش مورد نظر رابطه ميان فرم سفال با سه مقوله مرتبط با فرهنگ همچون كشاورزي، دين و طبقات اجتماعي مورد بررسي قرار گرفته است. براي بررسي دقي قترِ مسئله، سفال سيلك با سفالِ تمدن هاي همزمان خود در نجدِ ايران و بين النهرين و فرهنگ هاي پيش از تاريخ ديگر مقايسه شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه تكرار فرم يا فرم هايي در يك دوره يا تمدن )مانند سيلك( امري تصادفي نبوده است و همزمان با توسعه كشاورزي و ظهور محصولات جديد و نيز مذهب و روابط اجتماعي فرم سفال دچار دگرگوني و تحول مي شده است. شيوه پژوهش بر روش توصيفي-تحليلي استوار بوده و روش گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه اي است.