مديريت، ارزيابي و سنجش خطر ناشي از لرزش زمين بر اثر انفجارهاي در پروژه‌هاي معدني، مطالعه موردي : سد رودخانه‌ اي شور

A Methodology for Risk Evaluation and Assessment due to Ground Vibration in the Mining Operations

در سال‌هاي اخير، مهندسي معدن به‌عنوان يكي از حوزه‌هاي حساس ارزيابي و سنجش خطر مورد توجه قرار گرفته است. عمليات آتش‌كاري يكي از روش‌هاي متداول براي خردايش سنگ در پروژ‌ه‌هاي معدني به‌حساب مي‌آيد. لرزش زمين مهم‌ترين اثر نامطلوب عمليات آتش‌كاري است كه در صورت نبود واپايش، موجب افزايش احتمال خسارت بر محيط اطراف از جمله ساختمان‌هاي مجاور و نيز انسان مي‌شود. در اين مقاله از نظام مهندسي سنگ به‌منظور ارزيابي خطر لرزش زمين ناشي از عمليات انفجار در ناحيه سد رودخانه‌اي شور استفاده شده است. اين مدل مبتني بر ماتريس اندركنش و ضريب آسيب‌پذيري و بر اساس 8 پارامتر مؤثر بر شدت لرزش زمين، به ارزيابي خطر توليد شده مي‌پردازد. سد رودخانه‌اي شور مجاور معدن مس سرچشمه و در استان كرمان است كه هسته‌ي اين سد تحت تأثير لرزش‌هاي توليدشده از انفجار قرار دارد. بنابراين، ارزيابي خطر ناشي از لرزش‌هاي زمين امري مهم تلقي مي‌شود. به‌منظور ارزيابي خطر ناشي از انفجارهاي ناحيه مورد بررسي، از اطلاعات 20 انفجار استفاده شده است. درنهايت بر اساس تحليل ماتريس اندركنش و نيز ضرايب آسيب‌پذيري به‌دست‌ آمده، خطر ناشي از انفجارهاي بررسي ‌شده در اين مطالعه موردي در حد متوسط قرار مي‌گيرد.

During recent years, mining engineering is considered as one of the crucial fields of risk evaluation and assessment. Blasting is a common technique for rock excavation in mining projects. However, blasting has several undesirable effects on surrounding area. Ground vibration is one of the most important undesirable effects of blasting operation and may cause substantial damage to nearby structures as well as human beings. The Shur river dam is in the vicinity of Sar-cheshmeh copper mine, in Kerman province, Iran. The core of this dam is affected by ground vibrations resulting from blasting operations in this area and therefore, the risk evaluation in this dam is necessary. In this paper, based on the basic concepts of rock engineering systems (RES) approach, a new model for the risk evaluation of ground vibrations at the Shur river dam area is developed. The evaluation risk on the proposed model is based on interaction matrix, vulnerability index and effective parameters on the level of ground vibrations. For the risk evaluation of ground vibration in this area, a database comprising of 20 blast events were prepared and utilized. The obtained results showed that overall risk of ground vibrations for the studied blasting operations is at the medium level. The developed model in this study may be useful for a preliminary stage of blasting design.