عوامل مؤثر بر بهره وري در گلستان سعدي و جايگاه آن در مديريت

Constituents of Productivity in Saadi's Golestan: The Status Quo in Modern Management

دستيابي به نتيجه ­اي بهتر در استفاده حجم كار، فكر، زمان، طبيعت، دارايي­ها و سرمايه را بهره ­وري مي ­نامند. مديريت بهره ­وري يك تجربة انساني است كه برخي از آن در ميراث ادبي نگهداري مي­ شود. گلستان سعدي در مقام اثر ادبي برتر، حاوي برخي شيو ه ­ها و مؤلفه ­هاي بهره­وري مي­باشد و هدف اين مقاله نيز بررسي عوامل بهره ­وري در گلستان سعدي و كاربرد آن در دانش مديريت است. اين پژوهش از لحاظ هدف كاربردي و از بعد روش­ شناسي از نوع تحقيقات پيمايشي- توصيفي شمرده مي­شود. براي سنجش كاربردي بودن عوامل بهره ­وري بحث شده در گلستان سعدي، با استفاده از بررسي ميداني، مديران شركت­هاي توليدي استان آذربايجان­ شرقي به عنوان جامعه آماري برگزيده، حجم نمونه بر اساس جدول كرجسي و مورگان 300 نفر تعيين شد. بدين منظور ابتدا متن گلستان با رويكرد عوامل مؤثر بر بهره­وري تحليل گرديد. سپس عوامل مؤثر بر بهره ­وري مستخرج از آن، در قالب پرسش­ نامه­اي كه روايي و پايايي آن مورد تأييد قرار گرفته بود، در اختيار مديران نمونة آماري تحقيق قرار داده شد. نتايج آزمون T­ نشان ­داد كه همه عوامل مستخرج از متن گلستان سعدي، از نظر مديران شركت­هاي توليدي، به عنوان عوامل مؤثر بر بهره­وري تلقي مي­گردند. براساس يافته ­هاي رگرسيوني و ضريب همبستگي پيرسون نيز، كليه عوامل مؤثر تاثير مثبتي بر بهره­وري داشتند. در نهايت، عوامل مؤثر بر بهره­وري به وسيله آزمون فريدمن رتبه ­بندي شدند و متغيرهاي سرمايه انساني، مديريت نيروي انساني، ارج دانش، عمل و علم، ارادة يادگيري، اهميت آموزش، مديريت اقتصادي، مديريت زمان و مديريت سخن به ترتيب حايز رتبه­ هاي 1 تا 9 عوامل مؤثر گرديدند.

Productivity refers to attainment of better outcomes proportionate to workload, thoughts, time, nature, assets and capital. Productivity management is a common human experience allusion to which has been maintained in literary heritage. Saadi´s Golesta, as a literary masterpiece contains references to some methods and constituents of productivity. The purpose of this study was to explore productivity constituents in Saadi's Golestan and to examine the extent to which they apply to the status quo in modern management. The research data in this mixed method content analysis qualitative and quantitative study were collected based on review of library documents that were descriptively and analytically reviewed to find out references to constituents of productivity. Further, the extracted constituents were designed as factors in a researcher-made questionnaire the reliability and validity of which was verified statistically. Next, the questionnaire was administered to a research sample of 300 managers that had been randomly recruited from a population of all managers of manufacturing companies in the province of East Azarbaijan based on the Krejcy and Morgan Tables. The results of this study indicate that all factors extracted from Sa'di Golestan's text were regarded by managers of manufacturing companies as factors affecting productivity. The Regression and Correlational analyses also revealed that the selected productivity constituents were positively correlated with productivity. Finally, the Freedman Test revealed that human resources, management of human sources, priority of human knowledge, knowledge and action, learning determination, significance of instruction, economic management, time management and discourse management were respectively identified as the ten significant factors affecting productivity. That is to say, in Saadi Golestan management of human, natural and scientific resources are presented as the elements of productivity.