اصول عزل و نصب كارگزاران با رويكرد انديشه سياسي امام علي(ع) در نهج البلاغه

Principles of Appointment and Dismissal of Officials in the Political Tought of Imam Ali

هدف اين نوشتار، شناخت مباني و اصول عزل و نصب كارگزاران در انديشه امام علي(ع) است. ضرورت اين تحقيق، آسيب‌شناسي عزل و نصب‌هاي غيرمنطقي و كاربرد نتايج آن بر اساس موازين ديني و حكومت علوي در جامعه اسلامي هست. روش تحقيق، ازنظر هدف توسعه‌اي و از نظر شيوه گردآوري داده‌ها، توصيفي- تحليلي هست و بر همين اساس، با تحليل محتواي مضامين خطبه‌ها، نامه‌ها و حكمت‌هاي نهج‌البلاغه، با تكيه‌بر روش خانواده احاديث نهج‌البلاغه و نظام­مند كردن آن در چارچوب دستگاه يا نهاد عزل و نصب، به سؤال‌هاي پژوهش پاسخ‌ داده ‌شده است. در ادامه جهت تأييد مدل از روش دلفي استفاده شد و 30 نفر از خبرگان دانشگاهي و حوزوي در پنل دلفي شركت داده شدند و پس از دو مرحله انجام فن دلفي نتايج به اشباع رسيد. يافته‌هاي تحقيق حاكي از آن است كه در نظام علوي، رعايت اصول ايجابي (حريم داري، صراحت و صداقت، پايبندي به كيفيت، استخدام وسيله، اعتدال و ميانه‌روي و تكريم) لازمه و اصول سلبي (نفي خودكامگي، قدرت‌طلبي، شتاب‌زدگي، سستي گزيني، نفي شهوت تغيير) خط قرمز كارگزاران در عزل و نصب هست كه اصول ايجابي بايد ثابت و اصول سلبي بايد از آنها پرهيز و به ‌طور كلي نفي گردند.

The purpose of this investigation is to identify the principles of appointment and dismissal of officials in the thoughts of Imam Ali. The method of this study is descriptive in term of developing purposes and the method of gathering data is descriptive- analysis andaccordingly the research questionshave been answered bythe content analysis of the contents of sermons, letters and wisdom of Nahj al-Balagha and relying on family traditions or institutions within a systematic framework of the dismissal and appointment. Then Delphi method was used to validate models and 30 academic and theological experts wereparticipated in the Delphi panel. Finally, the study results were saturated by using Delphi method and research findings indicate that in the Alawite regime the positive principles(privacy,openness and honesty, commitment to quality, vehicle hire, moderation and respect) and negative principles (rejection of totalitarianism, authoritarianism, haste, laziness, denying the lust change) is the red line of officials in the removal and installation that must be fixed as positive principles, or must be avoided as negative principles and must completely be neglected.