هنجاريابي و بررسي ويژگي هاي روان سنجي پرسش نامه كيفيت زندگي بيماران مبتلا به ديابت مليتوس

Normative data and psychometric properties of the quality of life questionnaire for patients with diabetes mellitus

سابقه و هدف: ديابت مليتوس بر همه ابعاد زندگي بيماران مبتلا اثر مي‌گذارد. اين تاثيرات در سيستم بهداشتي كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد. همچنين، تاكنون نسخه فارسي ابزارهاي ارزيابي كيفيت زندگي در اين بيماران بررسي نشده است. لذا هدف اين مطالعه، هنجاريابي و بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي نسخه فارسي پرسش‌نامۀ كيفيت زندگي افراد مبتلا به ديابت مليتوس بود. مواد و روش‌ها: از ميان كليۀ بيماران مبتلا به ديابت مراجعه كننده به مراكز بهداشتي – درماني سطح شهر اصفهان در سال 1386، با استفاده از نمونه گيري تصادفي سهميه‌اي، تعداد 120 بيمار براساس معيارهاي مورد نظر انتخاب شدند. 120 نفر (كه از نظر سن، تأهل، جنس، تحصيلات و شغل با گروه بيمار جور بودند) به عنوان گروه سالم در نظر گرفته شد. پرسش‌نامۀ ويژگي‌هاي جمعيت شناختي، كيفيت زندگي بيماران ديابتي (DQOL) و كيفيت زندگي كوتاه شده سازمان بهداشت جهاني (WHO-QOL Brief) به دو گروه ارائه شد. يافته‌ها: ميانگين كل كيفيت زندگي افراد مبتلا به ديابت پائين و فقط در دو حيطۀ نگراني‌ها اين ميانگين‌ها بالا بود (با توجه به نقطه برش). پايائي كل پرسش‌نامه با استفاده از آلفاي كرونباخ 89/0 و پايائي زير مقياس‌هاي آن به ترتيب بين 84/0-51/0 گزارش شد. همچنين ضرايب همبستگي دروني كليۀ سؤالات با كل پرسش‌نامه به جز سؤال 8 از حيطۀ تأثيرات (21/0- = r) مثبت بود. ضريب همبستگي از اجراي هم‌زمان دو پرسش‌نامه DQOL و WHO-QOL 58/0 و زيرمقياس‌هاي آن به ترتيب63/0، 60/0، 39/0 و 05/0 بود. نمرات خام افراد بيمار بين 37/1 تا 97/3 و گروه سالم بين 18/1 تا 31/3 در نوسان بود و نقطۀ برش با استفاده از تحليل تمايزات وجدول منحني راك 06/2 برآورد شد. با استفاده از تحليل عاملي تائيدي و با استفاده از روش مولفه هاي اصلي و چرخش واريماكس ابزار نهائي از 6 عامل اساسي برخوردار شد. نتيجه گيري: با توجه به نتايج بدست آمده، پرسش‌نامه كيفيت زندگي مزبور از نمرات هنجاري و ويژگي‌هاي روانسنجي مناسبي در جامعه پژوهشي برخوردار مي‌باشد و مي‌توان با اطمينان از آن به عنوان يك ابزار معتبر جهت بررسي كيفيت زندگي افراد مبتلا به ديابت در مراكز بهداشتي – درماني استفاده نمود.

Diabetes mellitus (DM) affectes multiple aspects of life in a diabetic patient. These influences does not take two much attention in the health system. The Persian version of quality of life assessment tools in these patients is not checked. The aim of this study was to examine the normative data and some of the psychometric properties of the Persian version of quality of life questionnaire in patients with diabetes mellitus in an Iranian population. Materials and Methods: Subjects were DM patients who were referred to health centers of Isfahan city (Iran) in 2007. A total number of 120 diabetic patients were selected through stratified randomized sampling as well as equal number of matched control subjects. A demographic questionnaire, diabetes quality of life (DQOL) and WHO- quality of life (WHO-QOL) tools were administered to both groups. Results: The total mean score of QOL was relatively low in DM patients except for the domains of worries. Using the chronbach’s alpha test, the reliability of the whole questionnaire and its subscales were determined to be 0.89 and 0.51 to 0.84, respectively. Also each question showed an internal positive consistency whit the whole questionnaire except for the 8th question of the effects domain (r= -0.21). The correlation co-efficient of co-administration of the two questionnaires and their subscales were 0.63 0.60, 0.39 and 0.05, respectively. The range of rough scores of the patients and the healthy subjects were 1.37 to 3.97 and 1.18 to 3.37, respectively. The cut-off point was determined to be 2.06 based on the analysis of differentiations. The factor analysis was using the major elements and Varimax Rotation resulted in 6 factors.