بررسي موقعيت‌هاي جسم زرد و جنين و ارتباط آن‌ها با فراسنجه‌هاي خوني ميش‌هاي آبستن و غيرآبستن لري بختياري

Investigation of the positions of corpus luteum and fetus and their relationship with blood metabolites in pregnant and non-pregnant Lori-Bakhtiari ewes

سابقه و هدف: متابوليت‌هاي مختلف از جمله گلوكز، كلسترول و نيتروژن اوره سرم از شاخص‌هاي بسيار مهم براي بيان وضعيت پروتئين و انرژي در گوسفند هستند. نشان داده شده است كه غلظت متابوليت‌هاي سرم در زمان‌هاي مختلف فعاليت توليدمثلي و همچنين در ميش‌هاي آبستن با يك يا دو جنين تغيير مي‌كند. بنابراين هدف از انجام اين مطالعه بررسي تاثير وضعيت‌هاي مختلف توليدمثلي بر غلظت متابوليت‌هاي مختلف سرم در ميش‌هاي لري بختياري بود. مواد و روش‌ها: اين تحقيق طي فصول توليدمثل و غير توليدمثل در ميش‌هاي آبستن و غير آبستن انجام شد. در ابتداي آزمايش با مراجعه به كشتارگاه، ميش‌هاي نژاد لري بختياري با سن 3 الي 4 سال انتخاب شدند. سپس نمونه‌هاي خون از همه ميش‌ها قبل از كشتار جمع‌آوري و براي اندازه‌گيري گلوكز، كلسترول و نيتروژن اوره سرم به آزمايشگاه منتقل شدند. بخش اول اين پژوهش در فصل غير توليدمثلي انجام شد و 48 عدد دستگاه توليدمثلي غيرآبستن جمع‌آوري و به سه گروه تيماري به‌صورت زير تقسيم شدند. گروه 1: داراي يك جسم زرد؛ گروه:2 داراي دو جسم زرد (يك‌طرفه) و گروه 3: داراي دو جسم زرد (دو طرفه). بخش دوم اين پژوهش طي فصل توليدمثلي انجام شد. 144 دستگاه توليدمثلي جمع‌آوري و در 9 گروه تيماري به صورت زير تقسيم شدند. گروه 1: داراي يك جسم زرد و غيرآبستن؛ گروه 2: داراي دو جسم زرد (يك‌طرفه) و غيرآبستن؛ گروه 3: داراي دو جسم زرد (دو طرفه) و غيرآبستن؛ گروه 4: داراي يك جسم زرد با يك جنين؛ گروه 5: داراي يك جسم زرد با دو جنين؛ گروه 6: داراي دو جسم زرد (يك‌طرفه) با يك جنين؛ گروه 7: داراي دو جسم زرد (دوطرفه) با يك جنين؛ گروه 8: داراي دو جسم زرد (يك‌طرفه) با دو جنين و گروه 9: داراي دو جسم زرد (دو طرفه) با دو جنين. يافته‌ها: اين پژوهش نشان داد كه از بين تيمارهاي آزمايشي، بالاترين غلظت گلوكز سرم در ميش‌هاي داراي يك جسم زرد با يك جنين و پائين‌ترين غلظت گلوكز سرم در ميش‌هاي داراي دو جسم زرد (دو طرفه) با دو جنين مشاهده شد (0/05>P). همچنين غلظت گلوكز سرم در ميش‌هاي داراي دو جسم زرد (يك طرفه و دوطرفه) كه تنها يك جنين داشتند نسبت به ميش‌هاي داراي يك جسم زرد با دو جنين به‌طور معني‌داري بيشتر بود (0/05>P). نتايج نشان داد كه غلظت كلسترول سرم ميش‌ها در فصل توليدمثل نسبت به فصل غيرتوليدمثل در هر دو وضعيت جسم زرد منفرد و دوتايي به‌طور معني‌داري بيشتر بود (0/05>P). علاوه بر اين، غلظت كلسترول سرم در ميش‌هاي داراي يك جسم زرد و دو جنين نسبت به ميش‌هاي داراي جسم زرد دوتايي (دو طرفه) با دو جنين اختلاف معني‌داري نداشت. غلظت نيتروژن اوره سرم نيز در ميش‌هاي غير آبستن طي فصل توليدمثل به‌طور معني‌داري (0/05>P) بيشتر از فصل غير توليدمثل بود. به‌علاوه، غلظت اين متابوليت بين ميش‌هاي با موقعيت‌هاي مختلف جسم زرد (يك‌طرفه و دوطرفه) و همچنين ميش‌هاي داراي يك جسم زرد و دو جنين اختلاف معني‌داري نداشت. نتيجه‌گيري: نتايج به‌طور كلي نشان داد كه غلظت گلوكز سرم طي فصل غير توليدمثلي نسبت به فصل توليدمثلي بيشتر بود در حالي‌كه در ميش‌هاي آبستن نسبت به ميش‌هاي غير آبستن همچنين در ميش‌هاي با دو جنين نسبت به يك جنين كمتر بود. غلظت كلسترول و نيتروژن اوره سرم نيز در ميش‌هاي آبستن نسبت به ميش‌هاي غير آبستن و در ميش‌هاي داراي دو جنين نسبت به يك جنين بيشتر بود.

Background and objectives: Different metabolites such as glucose, cholesterol and urea nitrogen of serum are important indices for protein and energy status in sheep. It was shown that, the concentration of serum metabolites change at the different times of reproductive activities and also in the pregnant ewes with one or two fetuses. Therefore, the aim of this study was to investigate the effect of different corpus luteum and fetus positions on serum metabolites in Lori-Bakhtiari ewes. Materials and methods: This study was conducted on the pregnant and non-pregnant ewes. At the beginning of the experiment Lori-Bakhtiari ewes (3 to 4 years of age) were chosen at abattoir. Then, the blood samples were collected before slaughtering and transported to the laboratory for evaluating glucose, cholesterol and urea nitrogen concentrations of serum. The first part of the study was conducted in out-breeding season and 48 non-pregnant ewes reproductive tracts were collected and divided into 3 treatment groups as follow: group 1 with one corpus luteum; group 2 with two corpora lutea (unilateral) and group 3 with two corpora lutea (bilateral). The second part of this experiment was conducted in the breeding season and 144 reproductive tracts were collected and divided into 9 treatment groups as follow: group 1 with one corpus luteum and non-pregnant; group 2 with two corpora lutea (unilateral) and non-pregnant; group 3 with two corpora lutea (bilateral) and non-pregnant; group 4 with one corpus luteum and one fetus; group 5 with one corpus luteum and two fetuses; group 6 with two corpora lutea (unilateral) and one fetus; group 7 with two corpora lutea (bilateral) one fetus; group 8 with two corpora lutea (unilateral) and two fetuses and group 9 with two corpora lutea (bilateral) and two fetuses. Results: This study indicated that among the experimental groups the maximum concentration of serum glucose was observed in the ewes with one corpus luteum and one fetus and the minimum concentration of serum glucose was observed in the ewes with two corpora lutea (bilateral) and two fetuses (P < 0.05). Serum glucose concentration in ewes with two corpora lutea (unilateral and bilateral) which had only one fetus were also more than that of the ewes with one corpus luteam and two fetuses (P < 0.05). The results indicated that serum cholesterol concentration of ewes in breeding season was significantly (P < 0.05) higher than serum cholesterol concentration of ewes with both one and two corpora lutea in out-breeding season. In addition, cholesterol concentration in ewes with one corpus luteum and two fetuses did not have significant difference with serum cholesterol concentration in ewes with two corpora lutea (bilateral) and two fetuses. The concentration of serum urea nitrogen of ewes in breeding season was significantly higher than the concentration of serum urea nitrogen of ewes in out-breeding season. This metabolite did not have any significant difference (P > 0.05) between the ewes with different positions of corpora lutea (unilateral and bilateral) and the ewes with one corpus luteam and two fetuses. Conclusion: In conclusion, the results showed that serum glucose concentration in out-breeding season was higher than breeding season. Whiles it was lower than in pregnant ewes compared with non-pregnant ewes and also in ewes with two fetuses compared with on fetus. The concentrations of cholesterol and urea nitrogen of serum were higher than pregnant ewes compared with non-pregnant ewes and also in ewes with fetuses compared with one fetus.