اثر بخشي آموزش مصون‌ سازي در برابر استرس بر ميزان شادكامي و كيفيت زندگي سالمندان

The efficacy of stress inoculation training upon the happiness rate and life's quality of old persons

زمينه و هدف: كهنسالي دوره اجتناب‌ناپذيري از زندگي هر فرد است كه شناخت و واكنش صحيح نسبت به آن مي‌تواند كيفيت زندگي را بهبود بخشد. كيفيت زندگي خوب با شادكامي و كاهش استرس در ارتباط است. لذا هدف از پژوهش حاضر تعيين اثربخشي آموزش مصون‌سازي در برابر استرس بر ميزان شادكامي و كيفيت زندگي سالمندان استان مازندران بود. مواد و روش‌ها: روش پژوهش حاضر نيمه‌تجربيي و طرح آن از نوع پيش آزمون- پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش حاضر، كليه سالمندان استان مازندران (223 نفر) بودند كه در مؤسسات شبانه‌روزي نگهداري مي‌شدند. پس از اجراي پرسشنامه شادكامي و كيفيت زندگي، از بين افرادي كه داراي كمترين ميزان شادكامي و كيفيت زندگي بودند (55 نفر) 40 نفر به روش تصادفي ساده انتخاب شدند و در دو گروه (آزمايش و كنترل) قرار گرفتند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه شادكامي آكسفورد و پرسشنامه كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني استفاده گرديد. برنامه آموزش مصون‌سازي در برابر استرس در 8 جلسه 60 دقيقه‌اي در گروه آزمايش به‌مدت 2 ماه اجراء شد و پس از اتمام برنامه آموزشي، دو ماه بعد دوباره هر دو گروه (آزمايش و كنترل) پرسشنامه شادكامي و كيفيت زندگي را در وضعيتي يكسان و مشابه تكميل كردند و ارزيابي شدند. نتايج به روش تحليل كوواريانس چندمتغيره و با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 18 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه آموزش مصون سازي در برابر استرس در گروه آزمايش بر افزايش شادكامي و كيفيت زندگي تأثير معناداري دارد. مقدار (Eta (0/563 نشان‌دهنده اندازه اثر آموزش انجام شده در ميزان شادكامي است كه در سطح 0/01 معنادار است. بنابراين مي‌توان 3/56 درصد از تغييرات ميزان شادكامي را به آموزش انجام شده نسبت داد. در خصوص كيفيت زندگي نيز مقدار (Eta(0/531 نشان‌دهنده اندازه اثر آموزش انجام شده در ميزان كيفيت زندگي است كه در سطح 0/05 معنادار است. يعني 53/1 درصد از تغييرات ميزان كيفيت زندگي مربوط به آموزش انجام شده است. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش حاضر نشان داد سالمنداني كه آموزش مصون‌سازي در برابر استرس را دريافت نمودند، شادكامي و كيفيت زندگي بالاتري در مقايسه با گروهي كه اين آموزش را دريافت نكردند، گزارش كردند. بنابراين ضرورت آموزش مصون سازي در برابر استرس براي گروه‌هاي سالمندان كه نسبت به استرس آسيب‌پذير هستند، ضروري به‌نظر مي‌رسد.

Introduction: The old age is one of the inevitable period of each person's life that correct cognition and reaction toward it can improve (alter) the life's quality. The good life's quality is related to happiness and stress decreasing therefore, the aim of the present study was the determining of the efficacy of stress inoculation training upon the happiness rate and life's quality of old (aged) persons of Mazandaran. Materials and Methods: method research Quasi-experimental and design of pre-test - post-test control group was. the statistical universe of the present study was consist of the all old persons of Mazandaran (223 persons) that lived at boarding – house institutions. after executing the happiness and life's quality questionnaires, 40 person's having the least happiness rate and life's quality, were selected randomly, put into two groups (experimental and control). In order to gather the data, oxford happiness questionnaire and life quality questionnaire of worldly hygiene foundation were used the instruction program of stress inoculation was done in experiment group at 8 sessions every session, including 60 minutes for two month and After completion of training, two months later both groups (experimental and control) happiness and quality of life questionnaires in the same situation and the same were completed and evaluated. Resulting: The results gained from the study using covariance analysis revealed that the stress inoculation training was meaningful (significant) upon happiness and life's quality for experimental group. Conclusion: therefore, according to the results, the stress inoculation is effective upon the increasing of happiness and life's quality of old (aged) persons.