تحليلي انگيزه‌شناختي از شكاكيت هيوم و تأثير آن بر شهرت هيوم به الحاد: كوششي براي رفع اتهام شكاكيت از هيوم

همواره ميان جاه‌طلبي‌هاي طبيعت‌گرايانه و داوري‌هاي شكاكانۀ هيوم تناقضي اجتناب‌ناپذير وجود دارد. برخي منتقدان معاصر وي به دليل اينكه پايه‌هاي نظام طبيعت‌گرايانه هيوم، به‌عنوان ويرانگر دفاع لاهوتي معاصر او، معرفت آدمي را به طبيعت آدمي تخصيص مي‌داد، عنوان شكاك ملحد را به وي منتسب كردند. پس از مرگ هيوم، منتقدانش تفسير طبيعت‌گرايانه را بر پيكرۀ نظام فلسفي وي وارد ساختند. ما در اين مقاله نخست نشان مي‌دهيم كه بلندپروازي‌هاي هيوم براي تثبيت علم اخلاق، وي را به سمت طبيعت آدمي سوق داد و پژوهش‌هايش را در تلۀ شكاكيت گرفتار ساخت. سپس با نگاهي تحليلي بر انديشه هيوم و نيز با بررسي آراي منتقدان و مدافعان وي و نمايان‌ساختن اهداف پنهان وي از طرح شك، درستي يا نادرستي برچسب شكاك يا ملحد الصاقي به وي را بررسي مي‌كنيم. همچنين درنهايت مي‌كوشيم غبار شكاكيت را از چهرۀ نظام طبيعت‌گرايانه وي بزداييم و نشان دهيم كه حتي پژوهش‌هاي در معرض شكاكيت وي نيز با پيامدهاي انكار وجود خدا در تعارض است. بنا بر يافته‌هاي اين مقاله، شكاكيت براي هيوم نه ابزاري براي سست‌ساختن پايه‌هاي انديشه، بلكه پُلي براي رسيدن به هدف است و شايسته است او را يك اخلاق‌گراي عقلاني بناميم.