نقادي اخلاق باور كليفورد بر محور اصل عدالت اخلاقي

در اين نوشتار كاربرد دسته‌اي از مفاهيم در اخلاق باورِ كليفورد را با كاربرد آنها در اخلاق باور رقيب فكري او، يعني جيمز مقايسه كرده‌ايم. اين مفاهيم شامل توجيه اخلاقي هنجار دليل، توجيه معرفتي هنجار دليل، آسان‌باوري، ايده عمل بر اساس احتمالات و پذيرش باورهاي بي‌دليل مي‌شود. ادعاي ما اين است كه كليفورد با وجود اينكه اصل دليل حداكثري ـ «باور به چيزي با دلايل ناكافي هميشه، همه‌جا و براي همه نادرست است» ـ و معيار تحقيق‌پذيري را پيشنهاد مي‌دهد، خود عامل به آنها نيست و استفاده‌اي از مفاهيم مي‌كند كه او را به ديدگاه رقيب نزديك‌تر مي‌سازد؛ به‌گونه‌اي‌كه مي‌شود گفت ما با دو كليفورد افراطي و معتدل و دو نوع قرينه‌گرايي افراطي و معتدل روبه‌رو هستيم. با معرفي «اصل عدالت» به‌مثابه حس انصاف دروني انسان‌ها كه در قالب قاعده زرين اخلاقي «آنچه براي خود مي‌پسندي براي ديگران هم بپسند و آنچه براي خود نمي‌پسندي براي ديگران هم نپسند» صورت‌بندي شده است، پيشنهاد مي‌كنيم كه نظام اخلاق باوري كه كليفورد معتدل ارائه مي‌دهد، اخلاق باور عادلانه‌تري است.