بررسي جايگاه انرگيا و انتلخيا در انديشۀ ارسطو

مفهوم كمال، در انديشۀ ارسطو و در مابعدالطبيعه، با كلماتي مانند انرگيا و انتلخيا بيان مي‌شود كه هر دو در انگليسي بهactuality ترجمه شده است. ارسطو در مباحث مختلف از «انرگيا» و «انتلخيا» سخن گفته است: در مابعدالطبيعه در بحث صورت، قوه و فعل و علل چهارگانه، در علم النفس در تعريف نفْس و در طبيعيات در بحث حركت و در اخلاق بحث در سعادت به‌نوعي از «كمال» و «فعليت» استفاده كرده است. پرسش اين است كه معناي دو واژۀ انرگيا و انتلخيا چيست و چه نسبتي ميان معاني آنها در اين مباحث مختلف وجود دارد؟ چرا ارسطو از دو واژه براي بيان مقصود خود استفاده كرده است؟ آيا ايندو واژه به هم قابل تحويل هستند؟ ارسطو براي انرگيا و انتلخيا تعريف واضح و صريحي ارائه نكرده است و در قالب مثال‌ها تمايز آن دو را بيان كرده است. تفاوت ميان انرگيا و انتلخيا بسيار ظريف است؛ انرگيا به معناي «كار معيّن» و انتلخيا به معناي «كمال و تماميت» است. در اين نوشتاردرپي آن هستيم كه ضمن تبيين معناي انرگيا و انتلخيا در انديشۀ ارسطو، در مباحث مختلفي كه او از آنها سخن گفته است به تحليل جايگاه و تفاوت اين دو واژه دست يابيم. به اين منظور انرگيا را در چهار معنا،كه همگي به همديگرقابل تحويل هستند و انتلخيا را در دو معنا،كه به هم قابل تحويل نيستند آورديم و به اين نتيجه رسيديم كه«انرگيا»معنايي مقدماتي براي معناي«انتلخيا»است.