«كثرت‌گرايي ارزشي» در نقد اخلاقي هنر: جستاري نقادانه

مسئلۀ معيار داوري در نقد اخلاقي هنر از سرنوشت‌سازترين مسائل در اين وادي است، يعني اين مسئله كه كدام دسته از ارزش‌ها معيار داوري درباب آثار هنري اند و ارزش نهايي آنها را تعيين مي‌كنند. در اين ميان، يكي از متأخرترين رويكردها «كثرت‌گرايي ارزشي» است، كه در عرض سه رويكرد عمدۀ ديگر، يعني «اصالت اخلاق»، «اصالت زيبايي‌شناسي»، و «خودآييني‌گرايي»، پيشنهادي متفاوت عرضه مي‌دارد، و آن اين كه تركيبي از ارزش‌ها (ازجمله ارزش‌هاي اخلاقي و زيبايي‌شناختي) معيار داوري نهايي درباب هنرند. يكي از شاخص‌ترين نمايندگان «كثرت‌گرايي ارزشي» در نقد اخلاقي هنر بريس گات است. او، در دفاع از رهيافت خاص‌ خود نسبت به نقد اخلاقي هنر، «كثرت‌گرايي ارزشي» پيشه مي‌كند.اما به نظر مي‌رسد كه «كثرت‌گرايي ارزشي»، دست‌كم بر طبق روايت او، با مسائلي مواجه است كه پذيرش آن را ناموجّه مي‌سازد. «كثرت‌گرا» يا بايد بپذيرد كه تصميم‌گيري نهايي درباب ارزش هنر به شمّ و ذوق داور احاله مي‌شود، يا بايد تصديق كند كه رويكردش بالمآل به يكي از سه رويكرد عمدۀ ديگر فروكاسته مي‌شود، و يا اين كه معيار تازه‌اي در كار بياورد كه هر دو دسته ارزش زيبايي‌شناختي و اخلاقي بالمآل قابل‌تبديل به آن باشند. روشن است كه در حالت اوّل، نقد به معناي عملي نظام‌مند منتفي خواهد بود و، در حالت دوم و سوم، «كثرت‌گرايي ارزشي» معناي محصَّلي نخواهد داشت.