اندازه گيري كارايي كشور ايران در مزيت رقابتي در مقايسه با كشورهاي منتخب وتحليل حساسيت آن در مقايسه با كشورهاي پيشرو جهان و منطقه

Measuring Iran’s Efficiency in Competitive Advantage Compared to Selected Countries and its Sensitivity Analysis in Contrast to Pioneer Countries in the World and the Area

ديدگاه كارايي محور يكي از شاخصه ­هاي اصلي در مقايسه مناسب واحدهاي تصميم ­گيري مي­باشد، چرا كه با نگاه دوسويه– توجه همزمان به ورودي و خروجي يك سيستم- به محاسبه كامل عملكرد مي­پردازد. در اين تحقيق از رويكرد تحليل پوششي داده ­ها به عنوان رويكرد رياضي مناسب براي محاسبه كارايي صادرات غير نفتي ايران استفاده شده ­است. علاوه بر اين با بكارگيري مدل مزيت رقابتي پورتر در سطح ملل كه به مدل الماس­ گون معروف است، شاخص­هاي ورودي و خروجي تحقيق استخراج گرديده ­است. با توجه به انتخاب 112 كشور و 12 شاخص ورودي و دو شاخص خروجي نتيجه حاصل ايران را با كارايي 61 درصد در رتبه هفتاد قرار داده­است. در تحليل حساسيت، شاخص­هاي حساس ايران در مقايسه با كشورهاي پيشرو جهان و منطقه مورد مقايسه قرار گرفته ­است. ايران در شاخص­هايي چون اثربخشي دولت و تشكيل سرمايه ثابت ناخالص ضعف عمده ­اي نسبت به اين كشورها نشان مي­دهد و در شاخص­ هايي چون حمل و نقل ريلي كالا، ثبت مارك­هاي تجاري و تعداد محققان تحقيق و توسعه، داراي قوت نسبي مي­باشد. در مورد كشورهاي مرجع نيز مشخص گرديد ايران براي طي كردن مسير كارايي بايد از نسبت­هاي ورودي و خروجي كشورهاي كارايي چون قطر، عمان، ميانمار، لوگزامبورگ، هنگ كنگ، اتيوپي و بحرين پيروي كند.

Efficiency is of the most important components in suitable comparison of decision making units because completely calculates the performance with two-side vision “considering input and output”. In this paper, data envelopment analysis (DEA) is used as mathematical approach for calculation of Iran non-oil exports. Also input and output indexes of the research were extracted using Porter’s competitive advantage model named “diamond-like”. The efficiency of 61% indicated the rank of 70 for Iran by using 12 countries, 12 input indexes and 2 output indexes. For sensitivity analysis, sensitive indexes of Iran is compared to pioneer countries in the world and the area. Iran has extreme weakness in indexes such as effectiveness of government and gross fixed capital formation while is relatively strong in rail transit, brand registration, and R&D researchers. At the end, it is shown that Iran should follow countries like Qatar, Oman, Myanmar, Hong Kong, and Jordan in order to pass the road for efficiency