پديد آورندگان :
نيازي، محسن دانشگاه كاشان - گروه جامعه شناسي , نوروزي، ميلاد دانشگاه كاشان , شريفي، احسان دانشگاه علامه طباطبايي , خرميان، رسول دانشگاه آزاد خوراسگان اصفهان
چكيده فارسي :
هدف: سوء مصرف مواد مخدر از جمله بارزترين آسيب‌هاي اجتماعي است كه به راحتي مي‌تواند بنيان فرهنگي و اجتماعي يك كشور را سست و پويايي‌هاي انساني آن را به مخاطره بياندازد. درهم‌تنيدگي عوامل رواني، اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي اين مشكل را به يكي از پيچيده‌ترين آسيب‌هاي اجتماعي دهه‌هاي اخير در كشور مبدل ساخته است. بر اين اساس اتخاذ برنامه‌هايي با رويكرد پيشگيري و توانمندسازي در برابر اعتياد در طول سال‌هاي اخير همواره مورد توجه بوده است. با اين وجود برنامه‌هاي پيشگيرانه در بسياري از سطوح از موفقيت چنداني برخوردار نبوده‌‌اند. در همين راستا هدف از انجام اين مطالعه تحليل چرايي ناكارآمدي برنامه‌هاي پيشگيري بوده است. روش: پژوهش حاضر با رويكرد كيفي و با استفاده از روش نظريه زمينه‌اي انجام شده است. داده‌ها از طريق مصاحبه عميق با 33 نفر از مصرف كنندگان ساكن كمپ اقامتي قلعه شور اصفهان و مديران، كارشناسان و درمان‌گران حوزه اعتياد در بهار 1395 با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند و معيار اشباع نظري جمع آوري شدند و با استفاده از روش كدگذاري نظري تحليل شدند. يافته‌ها: كدگذاري داده‌ها به خلق 14 مقوله و 66 زيرمقوله منجر شد كه بيانگر شرايط علي و زمينه‌اي، راهبردها و پيامدهاي ناكارآمدي برنامه‌هاي پيشگيري از ديدگاه هر دو گروه شركت‌كنندگان در پژوهش است. برخي از آن‌ها عبارتند از: سياست‌گذاري‌هاي غيرمشاركتي، بوروكراسي نامناسب، كاستي‌هاي فرهنگي معطوف به ساختار و معطوف به كنشگر، متعارف شدگي و هنجارشكني لجاجتي. نتيجه‌گيري: از ديدگاه هر دو گروه از شركت‌كنندگان سنخ‌شناسي دوگانه‌اي از ضعف‌ها وكاستي‌ها در تهيه، تدوين و اجراي طرح‌هاي پيشگيري وجود دارد كه به ترتيب ناظر بر انكار محتوايي و انكار صوري طرح‌هاست. در نوع نخست استراتژي هنجارشكني لجاجتي و در نوع دوم استراتژي متعارف شدگي و پذيرش شكست در مواجهه با اين پديده از سوي مصاحبه شوندگان اتخاذ مي شود كه پيامدهاي آن تجربه‌گرايي و دوستي‌گرايي و گريز و دسترسي ناچيز به طرح‌ها مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Objective: Drug trafficking is one of the most significant social damage that can easily undermine the cultural and social base of a country and its human dynamism. The confluence of the psychological, social, economic, political and cultural factors has made this one of the most complex social damages of recent decades in the country. Accordingly, the adoption of programs with the prevention and empowerment approach to addiction has always been the focus of attention. However, preventive programs have not been successful at many levels. In this regard, the aim of this study was to analyze the inefficiency of prevention programs. Method: The present study was carried out with a qualitative approach and through grounded theory. The data were collected through a deep interview with 33 consumers living in Ghaleh Shour camp of Isfahan as well as managers, experts, and therapists in the area of addiction in spring of 2016. These sample units had been selected via purposive sampling and the theoretical saturation criterion. The data were then analyzed using axial coding. Results: Axial coding led to the production of 14 categories and 66 sub-categories, which illustrate the causal and underlying conditions, strategies, and consequences of the inefficiency of prevention programs from the perspective of both groups of participants in the research. Some of these categories include non-cooperative policies, inappropriate bureaucracy, cadre-oriented and actor-oriented cultural constraints, customization, and obdurate anarchy. Conclusion: From the perspective of both groups of participants, there is a dual typology of weaknesses and deficiencies in the preparation, development, and implementation of prevention plans, which, in turn, shows the content and formal denial of plans. In the first type of the strategy, obdurate anarchy is adopted by interviewees and, in the second type of the strategy, customization and acceptance of failure in dealing with this phenomenon are adopted by the interviewees where such consequences as empiricism, friendship, and escape and insignificant access to plans come into existence.
