پديد آورندگان :
حاجيها، ضحي دانشگاه تهران , بهرامي احسان، هادي دانشگاه تهران - گروه روان شناسي , رستمي، رضا دانشگاه تهران - گروه روان شناسي
كليدواژه :
زنان معتاد , تم خانواده‌ي آسيب‌زا , تم شرايط فردي آسيب‌پذير , تم ازدواج ناموفق , نظريه‌ي زمينه‌اي
چكيده فارسي :
هدف: اعتياد در زنان، به‌دليل نقش به سزاي آن ها در استحكام خانواده و فرزندپروري، آسيب‌هاي مضاعفي را به همراه دارد. هدف اين پژوهش، كشف علل موثر بر گرايش زنان و دختران به مصرف مواد مخدر و توليد يك مدل نظري در زمينه‌ي علل اعتياد زنان و دختران بوده است. روش: روش اين پژوهش نظريه‌ي زمينه‌اي از نوع كيفي بود. جامعه‌ي پژوهش، زنان معتاد مراجعهكننده به كمپ بانوان چيتگر در سال‌هاي 93 تا 95 تهران بود. نمونه‌ي پژوهش، 30 نفر از زنان معتاد مراجعهكننده بودند كه با روش نمونه‌گيري نظري انتخاب شدند. يافته ها: سه تم اصلي خانواده‌ي آسيب‌زا (متشكل از مقوله‌هاي والدگري نامناسب، مصرف در خانواده، تعارض در خانواده، قطع ارتباط با خانواده، تشكيل روابط مخرب)، شرايط فردي آسيب‌پذير (متشكل از مقوله‌هاي ويژگي‌هاي فردي آسيب‌پذير، فشار رواني زياد، خوددرماني، تشكيل روابط مخرب) و ازدواج ناموفق (متشكل از مقوله‌هاي ازدواج ناموفق، فشار رواني زياد، احساس بي‌پناهي، خوددرماني، تشكيل روابط مخرب) به‌عنوان عوامل موثر بر گرايش به سوءمصرف مواد مخدر و دو تيپ اصلي زنان مقاومت‌كننده (متشكل از مقوله‌هاي مقاومت در برابر مصرف، ترك‌هاي طولاني‌مدت ولي همراه با لغزش) و زنان تسليم‌شونده (متشكل از مقوله‌هاي تسليم در برابر مصرف، ترك‌هاي متعدد كوتاه‌مدت با لغزش‌هاي پياپي) كشف و استخراج و نهايتا يك مدل نظري ارائه شد. نتيجه گيري: با استفاده از نتايج اين تحقيق مي‌توان زنان و دختران در معرض آسيب به سوءمصرف مواد را شناسايي و اقدامات پيشگيرانه براي آنان تنظيم كرد.
چكيده لاتين :
Objective: Addiction among women has extra negative damages because of its essential role in family and parenting. The present study aimed to explore the factors effective in women and girls’ tendency to drug use and to develop a theoretical model in this sphere. Method: Grounded theory, along with a qualitative research method was used in this study. The addicted women presenting to Chitgar Women's Addiction Withdrawal Camp in Tehran from 2014 to 2016 constituted the statistical population of this study and 30 women were selected via theoretical sampling. Results: Three major themes, including damaging family (containing five categories of inappropriate parenting, drug use in family, family conflict, disconnection with family, and establishment of destructive relations), vulnerable individual conditions (containing four categories of vulnerable individual characteristics, high mental pressure, self-cure, and establishment of destructive relations), and unsuccessful marriage (containing five categories of unsuccessful marriage, high mental pressure, helplessness feeling, self-cure, and establishment of destructive relations) were recognized as effective factors in tendency to drug abuse. Also, two main types, namely resisting women (consisting of categories of resistance against drug abuse and long-term withdrawals along with slip) and submissive woman (consisting of categories of submission to drug abuse and numerous short-term withdrawals along with consecutive slips) were extracted. Finally, a theoretical model was proposed. Conclusion: According to the findings of this study, it is possible to identify the women and girls vulnerable to drug abuse and set preventive planning for them.
