صمغ دانه شنبليله: بهينه سازي استخراج و ارزيابي ويژگي هاي ضد اكسايشي

پژوهش حاضر با استفاده از روش سطح پاسخ براي تعيين شرايط بهينه استخراج صمغ دانه شنبليله با هدف دستيابي به حداكثر راندمان استخراج، ويسكوزيته، كربوهيدرات كل و حداقل پروتئين انجام شد. طرح آماري مركب مركزي با سه متغير مستقل شامل دماي استخراج (75-25 درجه سانتي گراد)، زمــــــان استخراج (4-1 ساعت) و نسبت آب به دانه ( 60-20 ميلي ليتر بر گرم ) براي مطالعه متغيرها مورد استفاده قرار گرفت. نتايج آناليز واريانس نشان داد كه مدل چند جمله اي درجه دوم مناسب ترين مدل براي تفسير رفتار هر چهار پاسخ بود. آناليز آماري داده ها نشان داد كه راندمان استخراج به طور معني دار (P 05.0) با استفاده از روش بهينه سازي عددي شرايط بهينه استخراج صمغ دانه شنبليله به صورت دماي استخراج 60.71 درجه سانتي گراد، زمان استخراج 3.33 ساعت و نسبت آب به دانه 44.6 ميلي ليتر بر گرم تعيين گرديد. در شرايط بهينه، مقادير راندمان استخراج، ويسكوزيته، كربوهيدرات كل و پروتئين به ترتيب 21.18 درصد، 29.06ميلي پاسكال ثانيه، 70.98 درصد و 4.19 درصد به دست آمد. همچنين فعاليت ضد اكسايشي صمغ استخراج شده در نقطه بهينه توسط روشهاي قدرت مهار كنندگي راديكال آزاد DPPH، قدرت احيا كنندگي يون آهن سه ظرفيتي و قدرت مهار كنندگي راديكال هيدروكسيل مورد ارزيابي قرار گرفت. در مجموع نتايج نشان داد صمغ دانه شنبليله داراي ويژگي ضد اكسايشي قابل توجه و وابسته به غلظت است. در غلظت يك ميلي گرم بر ميلي ليتر قدرت مهار كنندگي راديكال آزاد DPPH 43.23 درصد، قدرت احيا كنندگي يون آهن سه ظرفيتي 650.76 ميكرومولار و قدرت مهار كنندگي راديكال هيدروكسيل 46.95 درصد به دست آمد كه به ترتيب معادل 50، 67 و 53.50 درصد قدرت ضد اكسايشي اسيد آسكوربيك بود.