مقايسه مفهوم، ابعاد و حدود آزادي در انديشه مرتضي مطهري و عبدالكريم سروش

مواجه ايرانيان با مفهوم آزادي به دوران مشروطه باز مي گردد، اما تامل فلسفي در باب آن پديده اي متاخرتر است. مرتضي مطهري و عبدالكريم سروش رو از جمله متفكراني هستند كه درگيري فكري عميق تري با پديده آزادي داشته اند. نحوه مواجهه اين دو متفكر با آزادي چه شباهت ها و تفاوت هايي با هم دارد؟ و به صورت خاص مطهري و سروش چه تعريفي از آزادي به دست مي دهند؟ از منظر اين دو متفكر، ابعاد و حدود آزادي كدام ها هستند؟ يافته‌هاي اين مقاله حاكي از آن است كه مطهري با مفروضات الهياتي با پديده آزادي مواجه مي شود، از همين رو آزادي را به معناي وجود اختيار و اراده آزاد در انسان مي داند كه لازمه تعالي معنوي وي مي باشد. در حالي كه سروش با مفروضات علماني مدرن (و به صورت خاص روش شناسي پوزيتيويستي و هستي شناسي پلوراليستي) با آزادي مواجه مي گردد، در نتيجه آزادي را بالاترين ارزش انساني برمي شمرد. در عين حال هر دو متفكر تحت تاثير باورهاي اسلام و عرفاني دو بعد براي آزادي (دروني و بيروني) قائل مي شوند. البته مطهري بيشتر بر آزادي دروني و سروش بيشتر بر آزادي بيروني تاكيد دارند. ضمن اين كه هر دو متفكر شريعت و اخلاق را خطوط قرمز (حدود) آزادي مي دانند. روش اين مقاله مقايسه اي است.