نقش و جايگاه مردم در ساختار جامعه در انديشه اجتماعي فقهاي معاصر با تاكيد بر آراء امام خميني

بررسي نقش و جايگاه مردم در ساختار سياسي و اجتماعي جامعه از جمله موضوعات اساسي در نظريات اجتماعي متفكران مسلمان است. در نظريه اجتماعي امام خميني جايگاه مردم در ساختار جامعه در ارتباط با نظريه ولايت فقيه قرار مي گيرد . در نظريه ولايت فقيه كه مهم ترين نظريه اجتماعي فقهاي شيعه در عصر غيبت بالاخص دوره معاصر است، موضوع «نمايندگي» جايگاه ويژه اي دارد. اينكه فقيه نماينده خدا محسوب مي گردد يا نماينده مردم ، مبناي اصلي اختلاف بين فقها و متفكران معاصر مي باشد كه دو نظر يه نصب و نخب فقيه را رودر روي يكديگر قرار داده است. هر يك از اين نظريات با توجه به نوع ديدگاهي كه به منشا حاكميت و مبناي مشروعيت ولايت فقيه دارند، نقش متفاوتي را براي مردم قائل مي شوند كه مبناي اختلاف در ساير آثار و نتايج هر يك از اين نظريات با ديگري است. بر اساس يافته هاي اين پژوهش مي توان بيان داشت كه بر مبناي نظريه انتصاب، فقيه جامع الشرايط از سوي امام معصوم به سمت ولايت منصوب شده است و داراي مشروعيت الهي است نه مردمي و نقش مردم در اين نظريه از باب كارآمدي است. درحاليكه در نظريه انتخاب، مشروعيت ولايت فقيه مردمي است و اختيارات فقيه از جانب مردم مشخص و محدود مي گردد.