تبيين حركت جوهري جبلي و ارادي انسان

lt;p dir= RTL gt; lt;em gt;اعتقاد به حركت جوهري اشتدادي در مورد موجودات عالم ماده از جمله انسان، مبناي مهمي ‌‌است كه ملاصدرا را از ساير فيلسوفان پيش از خود جدا مي‌‌كند. ملاصدرا در برخي از عبارت‌هاي كتب خود نسبت به انسان دو نوع حركت را مطرح نموده است، يك حركت جبلي و فطري و ديگري حركت ارادي. طبق نظر‌ايشان انسان با ساير موجودات در حركت اول مشترك است و همان‌طور كه موجودات ديگر همچون جمادات، نباتات و حيوانات با توجه به ظرفيت وجودي شان مشمول حركت جوهري اشتدادي تكويني هستند مراحلي از حركت جوهري انسان نيز تكويني و اضطراري است، اما انسان نسبت به ديگر موجودات ‌اين امتـياز را دارد كه پـس از طـي مـراحلي از حـركت جـوهـري خـويش كه عبـارت از مـراحل‌ جماديت نباتيت و حيوانيت باشد و رسيدن به مرتبه عقل هيولاني، بر اساس انتخاب و اراده خويش مسيرش را ادامه مي‌‌دهد. ‌ايشان هرچند غايت حقيقي حركت جوهري انسان را اتحاد با عقل فعال معرفي مي‌‌كند اما با توجه به وجود حركت ارادي نسبت به انسان، غايت حركت جوهري در مورد انسان‌ها يكسان نخواهد بود و چه بسيار انسان‌هايي كه به خاطر سوء اراده خويش از نيل به  ‌اين غايت باز مي‌‌مانند. lt;/em gt; lt;/p gt;