عوامل مؤثر بر ارتكاب جرم در فضاي مجازي از ديدگاه قضات دادسراي جرائم رايانه‌اي تهران

دنياي سايبر با ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد خود در كنار دنياي كنوني، توجه هنجارشكنان را جلب كرده است. اين فضاي رها شده كه هر لحظه بر گسترۀ آن افزوده مي‌شود، فرصت بسيار مناسبي را براي مرتكبان جرم و مجموعه چالش‌هايي را براي مراجع قضايي و انتظامي كه سعي در كنترل اين پديده دارند، ايجاد كرده است. مقالۀ حاضر بخشي از يك تحقيق كيفي با روش تحليل تم است. در راستاي نيل به هدف اصلي پژوهش، شناسايي عوامل مؤثر بر ارتكاب جرم در فضاي مجازي، با 16 نفر از قضات (بازپرسان و دادياران) دادسراي جرائم رايانه‌اي تهران كه به روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبۀ نيمه ساختاريافته صورت گرفت. هر مصاحبه، ضبط و سپس كلمه به كلمه پياده‌سازي شد. مصاحبه‌هاي انجام شده به روش نظام بندي كلارك و برون، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. كدهاي استخراج شده يا مستقيماً در صحبت‌هاي مصاحبه شوندگان بيان شده بود يا كدهاي تلويحي بودند كه توسط پژوهشگر از متن مصاحبه‌ها استخراج شدند. براساس نتايج اين مطالعه، علل ارتكاب جرم در فضاي مجازي در 4 تم اصلي (عوامل مرتبط با بزهكار، عوامل مرتبط با بزه‌ديده، عوامل مرتبط با فضاي مجازي، عوامل مرتبط با فضاي فيزيكي) احصاء شد. از ديدگاه قضات، عوامل مرتبط با فضاي مجازي همچون گمنامي و سهل‌الوصول بودن، فراگير بودن، جذابيت‌هاي فضاي مجازي، از مهم‌ترين دلايل ارتكاب جرائم سايبري بودند.