ژئوشيمي، كانه‌ زايي و دگرساني قليايي- اكسيدآهن در كانسار آهن± آپاتيت لكه سياه (شمال‌ شرق بافق)، ايالت فلززايي بافق- ساغند

كانسار آهن±آپاتيت لكه‌سياه در ايالت فلززايي بافق ساغند و پهنه ساختاري ايران مركزي قرار دارد. كانسار لكه‌سياه طي اواخر كامبرين پيشين در ارتباط با فعاليت‌هاي مجموعه كالدرايي لكه‌سياه شكل‌گرفته است كه مجموعه سنگ‌هاي پيروكلاستيك، آندزيت/ تراكي‌آندزيت و ريوليت سنگ ميزبان ذخيره را تشكيل مي‌دهند. بر اساس نسبت Th/Yb (بين 2.7 تا 17) و Ta/Yb (بين 0.33 تا 1.8)، ريوليت‌هاي ميزبان كاني‌سازي جزو دسته‌هاي ماگمايي كالك‌آلكالن غني از پتاسيم‌ تا شوشونيتي قرار مي‌گيرند. طبق شواهد به‌نظر مي‌رسد تبلور ماگماي ريوليتي پر آب موجب آزاد‌شدن حجم زيادي از عناصر فرار شده كه به افزايش گران‌روي ماگماي باقي مانده منجر مي ‌شود. در اين شرايط، سيال احيايي با شوري و دماي بالا كه حاوي ليگاندهاي كلريدي حامل آهن و فسفر بوده، به سمت بالا و مناطق كم‌ فشار حركت مي كند. فوران ‌هاي انفجاري تشكيل ‌دهنده كالدرا، شكستگي و سيستم گسلي مناسبي براي ته‌نشست ماده معدني و رخداد كانه ‌زايي فراهم‌كرده است. شواهدي مثل: 1 وجود هاله‌هاي دگرساني قليايي غني از كلر (مانند سديك و سديك كلسيك و پتاسيك كلسيك) در اطراف كانسنگ آهن، 2 وجود سنگ‌هاي ماگمايي پتاسيم بالا مرتبط با يك سيستم كالدرايي فعال و 3 تهي‌شدگي عناصري نظير Ti، V، Al و Mn در تركيب شيميايي مگنتيت ‌ها، گوياي وجود منبع گوشته‌اي دگرنهادي در منطقه لكه‌سياه بوده كه اغلب طي تكوين و جاي‌گيري با سنگ‌هاي پوسته‌اي اطراف نيز دچار آغشتگي شده‌اند.