واحد برشي و كانه‌ زايي ThREE در كانسار سه‌ چاهون، منطقه معدني بافق، ايران مركزي

منطقه بافق ميزبان بزرگ‌ترين كانسارهاي مگنتيت آپاتيت در ايران است. ويژگي‌هاي كاني‌شناختي واحد برشي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين رخدادهاي زمين‌شناسي در منطقه بافق در ايران مركزي و همچنين كانه‌زايي ThREE در اين واحد در كانسار سه‌چاهون مورد بررسي قرارگرفته است. سنگ‌هاي برشي اغلب در مجاورت و يا در داخل كانسار سه­چاهون تشكيل‌شده و از نظر سني، جوان‌تر است و متشكل از قطعاتي با ليتولوژي عمده سنگ‌هاي آتشفشاني و كاني‌هاي مگنتيت، تيتانومگنتيت، كلسيت، آمفيبول، اپيدوت، آپاتيت، اسفن و كاني‌هاي ديگر (كلريت، سرپانتين) است. سنگ‌هاي متعلق به اين واحد اغلب داراي تمركزهايي از كاني‌هاي ThREE هستند كه مربوط به كانه‌زايي عناصر كمياب خاكي به‌صورت فسفات و توريم به‌صورت سيليكات در اين واحد سنگي است. بر اساس بررسي‌هاي كاني‌شناسي، سيليكات‌هاي توريم در دو شكل بلورين، يكي منوكلينيك (هوتونيت) و ديگري تتراگونال (توريت)، در همراهي با فلدسپارها، اكتينوليت، مگنتيت و كربنات به‌صورت پاراژنز در واحد برشي تشكيل شده‌اند. بررسي‌هاي زمين‌شناسي انجام‌شده بيانگر نقش سيالات مشتق از ماگماهاي كالك‌آلكالن تشكيل‌شده در موقعيت كمان ماگمايي (حاشيه قاره‌اي فعال) به‌عنوان عامل تأمين عناصر كمياب خاكي و توريم در واحد برشي است. بر اساس شواهد صحرايي، كاني‌شناسي و ژئوشيميايي، انتقال بخش قابلتوجهي از توريم توسط كمپلكس‌هاي كربناتي در شرايط قليايي و محيط احيايي صورت‌گرفته است.